Nos personalia non concoquimus. Nostri consocii (Google, Affilinet) suas vias sequuntur: Google, ut intentionaliter te proprium compellet, modo ac ratione conquirit, quae sint tibi cordi. Uterque consocius crustulis memorialibus utitur. Concedis, si legere pergis.
 
 
 

top

Vollständiger lat. u. dt. Text der Aeneis und gegliederte Inhaltsangabe, Bücher I - XII, Eklogen (Bucolica)
Aeneis: Lat.Text I | II | III | IV | V | VI | VII | VIII | IX | X | XI | XII
Komp. (Literatur u.a.) I | II | III | IV | V | VI | VII | VIII | IX | X | XI | XII
Eklogen: Text und Übers. I | II | III | IV | V | VI | VII | VIII | IX | X

Vergil Aeneis

Gegliederte Inhaltsangabe

Liber XII

Vertrag zwischen Latinus und Aeneas. Turnus' Tod

Carolus Ruaeus , Philadelphia MDCCCXXXII p.Ch.n.
Fractis gemina pugna Latinis, Turnus cum Aenea singulari certamine dimicare statuit.  Solemni sacramento conditiones certaminis foedusque a Latino, Aenea, Turnoque sancitur.  Foedus a Iuturna, Turni sorore, Iunonis impulsu disturbatur.  Primusque Tolumnius, falso augurio victoriam suis pollicitus, Troianos invadit.  Aeneas sagitta vulneratus excedere cogitur e proelio, quo absente maximam stragem Turnus edit.  Venus dictamno oherba vulnus Aeneae sanat.  Is, refectis viribus, reversus ad pugnam Turnum nominatim vocat.  Sed cum Iuturna, excusso Turni auriga Metisco, currum eius moderaretur, et ab Aeneae occursu detorqueret, ne congredi simul possent.  Aeneas admoto ad urbis moenia exercitu, in propugnacula ignem coniicit.  Hinc Amata, Turnum occisum rata, laqueo vitam sibi adimit.  Turnus, ne urbs in hostium potestatem veniret, ad singulare certamen redit.  Pugnant Aeneas et Turnus.  Aeneas victor, cum Turni iugulo immineret, iamque ipsius precibus motus ad misericordiam deflecteret:  viso in eius humeris Pallantis balteo, repente exardescit, hostemque interficit.
 C.G.Heyne, Lipsiae MDCCC p.Ch.n. 

Attritis duobus adversis proeliis Latinorum viribus, animisque eorum fractis, Turnus, ubi omnem spem suam in se ipso sitam videt, frustra dissuadente Latino, reginaque multis cum lacrimis eum retinente, singulari certamine cum Aenea dimicare statuit: eiusque rei Aeneam per quendam ex suis, Idmonem nomine, facit certiorem (1-106).
Accipit condicionem Aeneas, solemnique utrimque sacramento foedus sancitur (107-133).
Id <foedus> Iunonis impulsu (134-160), a Iuturna nympha, Turni sorore, in falsam Camertis imaginem conversa, perturbatur (161-243): primusque omnium Tolumnius augur, falso augurio certam suis victoriam promittens, unum ex Gylippi filiis hasta traicit (244-276). Quo facto in conflictum armorum utraque pars ruit (277-310). 
Aeneas quoque, dum subiti tumultus causam ignorans suos revocare conatur, ab incerto auctore sagitta vulneratus, proelio excedere cogitur (311-323). 
Qua re intellecta Turnus, magnam sibi rei bene gerendae occasionem oblatam ratus, ingentem hostium stragem edit (324-382). 
Interim Venus decerpto ex Ida Cretensi dictamno herba, filio suo medetur (383-429). Refectis viribus Aeneas, Ascanium paucis suo exemplo ad virtutem cohortatus, suis auxilio accurrit, Turnumque nominatim ad pugnam deposcit (430-445). 
Verum, cum Turnus sui copiam non faceret (Iuturna enim, quae excusso Metisco auriga currum eius moderabatur, in diversam semper partem habenas deflectens, congredi eos non patiebatur) (446-485), caede multorum facta (486-553), oppugnandae urbis consilium capit: admotoque ad moenia exercitu, in propugnacula proximaque aedificia ignem conicit (554-592). Ibi Amata, cum Turnum occisum arbitraretur, doloris impatientia laqueo vitam finit (593-613). 
His rebus Turno per Sacem nuntiatis, cum eo rem redactam videret, ut sibi necessario dimicandum esset, nisi perpeti mallet sociorum urbem, se inspiciente, in hostium potestatem pervenire, ultro Aeneam ex praescripto foederis ad singulare certamen provocat (613-696). 
Ea pugna superior Aeneas, cum victi hostis precibus iam paene ad misericordiam flecteretur, conspecto in umeris eius balteo, quem occiso Pallanti Turnus detraxerat, repente ira accensus gladio per pectus adacto eum vita spoliat (697-952).

1-106 Attritis duobus adversis proeliis Latinorum viribus, animisque eorum fractis, Turnus, ubi omnem spem suam in se ipso sitam videt, frustra dissuadente Latino, reginaque multis cum lacrimis eum retinente, singulari certamine cum Aenea dimicare statuit: eiusque rei Aeneam per quendam ex suis, Idmonem nomine, facit certiorem.
1-106 Turnus fordert Aeneas gegen den Willen von Latinus und Amata zum Zweikampf heraus
1-17 Turnus entschließt sich zum Zweikampf
18-45 Latinus plädiert aus Sorge um Turnus für einen Vertrag mit Aeneas
45-53 Turnus lässt sich nicht umstimmen ("haudquaquam dictis violentia Turni | flectitur" (45f.)
54-80 Auch durch Amatas Bitten lässt sich Turnus nicht umstimmen
81-106 Turnus trifft seine Vorbereitungen für den Zweikampf
107-133 Accipit condicionem Aeneas, solemnique utrimque sacramento foedus sancitur. 
Aeneas nimmt die Herausforderung an. Versammlung beider Heere
107-112 Aeneas trifft seine Vorbereitungen für den Zweikampf
113-133 Die beiden Heere versammeln sich am Ort des Zweikampfes
134-276 Id <foedus> Iunonis impulsu (134-160), a Iuturna nympha, Turni sorore, in falsam Camertis imaginem conversa, perturbatur (161-243): primusque omnium Tolumnius augur, falso augurio certam suis victoriam promittens, unum ex Gylippi filiis hasta traicit (244-276). Quo facto in conflictum armorum utraque pars ruit (277-310). 
134-160 Iuno entsendet die Nymphe Iuturna, die Schwester des Turnus, um ihm zu helfen
161-215 Neuer Vertrag zwischen Aeneas und Latinus; Feierliche Eide und Opfer
  • Unterliegt Aeneas, werden die Troianer zu Euander übersiedeln und mit den Latinern Frieden halten
  • Unterliegt Turnus, werden Troianer und Latiner einen Bund unter Gleichberechtigten schließen. 
216-243 Die Rutuler empfinden Mitleid mit Turnus. Iuturna stachelt sie gegen den Vertrag auf
244-276 Der Vertragsbruch
244-265 Juturna sendet ein Vogelzeichen das der Augur Tolumnius falsch deutet:
  • ein Adler jagt an der Küste einen Vogelschwarm, greift sich einen Schwan, lässt ihn aber dann wieder fallen, als ihn der Vogelschwarm in Bedrängnis bringt
266-274 Tolumnus tötet mit der Lanze einen Etrusker und bricht so den Vertrag. Tolumnus' Brüder greifen die Latiner an.
277-323 Aeneas quoque, dum subiti tumultus causam ignorans suos revocare conatur, ab incerto auctore sagitta vulneratus, proelio excedere cogitur. 
277-310 Der Kampf beginnt, Latinus flieht.
311-323 Aeneas will die Einhaltung des Vertrages herstellen, wird aber durch einen Pfeilschuss verwundet und muss das Kampffeld verlassen.
324-382 Qua re intellecta Turnus, magnam sibi rei bene gerendae occasionem oblatam ratus, ingentem hostium stragem edit. 
  Turnus ergreift die günstige Gelegenheit und greift an und richtet ein großes Gemetzel an (Turnus' Aristie). 
383-429 Interim Venus decerpto ex Ida Cretensi dictamno herba, filio suo medetur (383-429). 
383-410 Der Arzt Japyx versucht ohne Erfolg, den Pfeil aus der Wunde des Aeneas zu entfernen.
411-429 Venus versorgt die Wunde ihres Sohnes Aeneas
430-445 Refectis viribus Aeneas, Ascanium paucis suo exemplo ad virtutem cohortatus, suis auxilio accurrit, Turnumque nominatim ad pugnam deposcit (430-445). 
Aeneas nimmt Abschied von Ascanius, bevor er erneut in den Kampf eingreift.  Er fordert Turnus zum Kampf. 
446-613 Verum, cum Turnus sui copiam non faceret (Iuturna enim, quae excusso Metisco auriga currum eius moderabatur, in diversam semper partem habenas deflectens, congredi eos non patiebatur) (446-485), caede multorum facta (486-553), oppugnandae urbis consilium capit: admotoque ad moenia exercitu, in propugnacula proximaque aedificia ignem conicit (554-592). Ibi Amata, cum Turnum occisum arbitraretur, doloris impatientia laqueo vitam finit (593-613). 
446-485 Aeneas hat es allein auf Turnus abgesehen. Doch der stellt sich nicht zum Kampf: Juturna lenkt (als Wagenlenker Metiscus) seinen Wagen und hält ihn absichtlich von Aeneas fern.
486-553 Weil Aeneas und Turnus so nicht aufeinander treffen, wenden sich beide anderen Gegnern zu und richten unter ihnen ein gewaltiges Blutbad an.
554-592 Aeneas beschließt schließlich, um eine Entscheidung herbeizuführen, die Stadt anzugreifen. Er führt seine Truppen heran und ist erfolgreich 
593-613 Amata erhängt sich in der irrigen Meinung, Turnus sei gefallen. Alle anderen Latiner sind tief betroffen. 
614-696 His rebus Turno per Sacem nuntiatis, cum eo rem redactam videret, ut sibi necessario dimicandum esset, nisi perpeti mallet sociorum urbem, se inspiciente, in hostium potestatem pervenire, ultro Aeneam ex praescripto foederis ad singulare certamen provocat. 
Nach diesen Meldungen kann sich Turnus dem Zweikampf nicht mehr entziehen. 
614-649 Turnus begreift, dass sein Schwester Juturna bisher den Zweikampf mit Aeneas hintertrieben hat.
650-671 Er erfährt vom Angriff des Aeneas auf die Stadt und vom Selbstmord Amatas
672-696 Jetzt entschließt er sich endgültig, um Schlimmeres zu verhindern, den Zweikampf nach den vereinbarten Regeln auszutragen. 
697-952 Ea pugna superior Aeneas, cum victi hostis precibus iam paene ad misericordiam flecteretur, conspecto in umeris eius balteo, quem occiso Pallanti Turnus detraxerat, repente ira accensus gladio per pectus adacto eum vita spoliat.
697-724 Aeneas wendet sich von Laurentum ab und nimmt den Zweikampf auf
725-727 Wägung der Todeslose
728-765 Turnus' Schwert zerbricht. Er selbst flieht
728-745 Turnus hatte versehentlich mit dem Schwert seines Wagenlenkers Metiscus gekämpft. Es zerbricht.
746-765 Aeneas nimmt die Verfolgung auf 
766-790 Die Lanze, die Aeneas nach Turnus schleudert, bleibt in einem Ölbaum des Faunus stecken. Während er sich bemüht, sie wieder herauszuziehen, bringt Juturna Turnus das Schwert ihres Vaters. 
791-842 Iupiter und Iuno: Das Ende des Zorns
791-806 Iupiter fordert Iuno auf, sich mit dem Sieg des Aeneas abzufinden.
807-828 Iuno willigt unter der Bedingung ein, dass die Latiner nicht den Namen "Troianer" führen dürfen. 
829-842 Iupiter ist einverstanden: Die beiden Völker werden sich  zu dem Volk der Römer vermischen, die latinische Sprache und Kultur wird bestimmend werden und Iuno wird hohe Verehrung genießen. (Schlussausblick, der die drei Szenen der Aeneis abschließt, die den Vorblick bis in die Gegenwart des Dichters frei geben:  Verg.Aen.1,257-296 (Jupiterrede an Venus); Verg.Aen.6,752-853 (Heldenschau); Verg.Aen.8,626-731 (Schildbeschreibung).
843-886 Iupiter verbietet Juturna durch die Entsendung der Dira, weiter am Kampf teilzunehmen
887-929
  • Turnus verfehlt Aeneas mit einem Steinwurf
  • Aeneas aber verwundet Turnus mit seinem Speer am Bein
930-939 Turnus gibt sich geschlagen. Aeneas zeigt anfängliche Neigung, Mitleid mit Turnus zu üben. Diese humane Regung verfliegt aber, als er durch den Waffengürtel, den Turnus Pallas abgenommen hatte und jetzt trägt, an Pallas erinnert wird. 
940-952 Aeneas stößt Turnus das Schwert in die Brust. Er ist tot.
Sententiae excerptae:
Lat. zu "Verg" und "Aen.12,"
Literatur:
zu "Verg" und "Aen.12,"
3753
Albrecht, M.v.
Zur Tragik von Vergils Turnusgestalt. Aristotelisches in der Schlussszene der Aeneis.
in: Festschrift Ernst Zinn, Tübingen 1970, 1-5

3543
Albrecht, Michael von
Vergil. Bucolica, Georgica, Aeneis. Eine Einführung.
Heidelberg (Winter, Heidelberger Studienhefte zur Altertumswissenschaft) 2006, 2/2007

3649
Büchner, K.
P.Vergilius Maro. Der Dichter der Römer
Stuttgart, 3/1961 (SD aus der RE)

3538
Klingner, Friedrich
Virgil. Bucolica, Georgica, Aeneis
Zürich, Stuttgart (Artemis) 1967

3754
Maguinness, W.S.
Virgil. Aeneid book XII
London (1953) 2,1960

3691
Merguet,H.
Lexicon zu Vergilius
Leipzig 1912; ND: Darmstadt 1961

3568
Vergil / Conington, Nettleship
Vergil (Publius Vergilius Maro): The Works of Virgil. With a Commentary by John Conington and Henry Nettleship. I-III.
London 3/1883-5/1898 (Ndr.: Hildesheim, Olms, 1963)

3569
Vergil / Forbiger
P.Vergili Maronis opera. ad optimorum librorum fidem edidit perpetua et aliorum et sua adnotatione illustravit... Albertus Forbiger. Pars I: Bucolica et Georgica - ParsII: Aeneis I-VI Pars III: Aeneis VII-XII, carmina minora, dissertatio de Vergili vita et.. Indices.
Leipzig (Hinrichs) 4,1872-1875

3570
Vergil / Heyne
P.Vergilii Maronis Opera, in tironum gratiam perpetua annotatione novis curis illustrata a Chr. Gottl. Heyne. Tomus I: P.Vergilii Maronis vita. Eclogen, Georgica, Aeneis I-IV. - Tomus II. Aeneis V-XII. Indices
Leipzig (Caspar Fritsch) 3,1800

3537
Vergil / Osiander, Hertzberg
Die Gedichte des Publius Virgilius Maro:
  1. Die Idyllen und das Gedicht vom Landbau, übers. v. C.U.v.Osiander;
  2. Kleinere Gedichte, welche dem Virgil ugeschrieben werden, übers. v. W.Hertzberg;
  3. Die Aeneide, übers. v. W.Hertzberg
Stuttgart, Metzler, 1853

3755
Vielberg, M.
Zur Schuldfrage in Vergils Aeneis
in: Gymn. 101, 1994, 408-428

3862
Vretska, H.
Schluss von Vergils Aeneis. Versuch einer Modellinterpretation
in: Anr 24/1978,215

3335
Wittchow, F.
Vater und Onkel: Julius Caesar und das Finale der Aeneis
in: Gymn.112/2005, S.45-69


Site-Suche:
Benutzerdefinierte Suche
bottom - Letzte Aktualisierung: 28.12.2020 - 21:36