Theokritos

Hypothesis

Ἐπιγράφεται μὲν τὸ εἰδύλλιον Συρακόσιαι ἢ Ἀδωνιάζουσαι. ὑποτίθεται δέ τινας Συρακοσίας τὸ γένος παρεπιδημούσας ἐν Ἀλεξανδρείᾳ καὶ κατὰ σύνταξιν ἐπὶ θέαν ἐξιούσας τῆς πομπῆς τοῦ κοσμηθέντος Ἀδώνιδος ὑπὸ Ἀρσινόης τῆς Φιλαδέλφου γυναικός. ἔρχεται δὲ Γοργὼ πρὸς Πραξινόαν καὶ παραλαβοῦσα αὐτὴν ἐξέρχεται ἐπὶ τὴν θέαν. παρέπλασε δὲ τὸ ποιημάτιον ἐκ τῶν παρὰ Σώφρονι Ἴσθμια Θεωμένων (Com.gr.fgm. I 1,155 Kaibel) καὶ κεχωρισμένον ἐστὶ τοῦ ποιητικοῦ προσώπου. ἔθος δὲ εἶχον οἱ κατ' Ἀλεξάνδρειαν ἐν τοῖς Ἀδωνίοις διακοσμήσαντες τὰ εἴδωλα τοῦ Ἀδώνιδος μετὰ τῶν νομιζομένων ἐπὶ τὴν θάλασσαν κομίζειν. αἱ δὲ Συρακόσιαι ἐξελθοῦσαι τῶν οἴκων θαυμάζουσι τὸν ὄχλον καὶ ὅσα ἐν τῷ ὄχλῳ. διαγράφει δὲ ὁ Θεόκριτος ἐπιδημήσας ἐν Ἀλεξανδρείᾳ, χαριζόμενος τῇ βασιλίδι, τόν τε σκυλμὸν καὶ βιασμὸν τῶν ἀνδρῶν καὶ ᾄδουσάν τινα καὶ τὴν πολυτέλειαν τῆς Ἀρσινόης δι' ᾠδῆς ἀπαγγέλλουσαν.

Eingangsszene

ἡ Γοργὼ δέ φησι πρὸς τὴν θεράπαιναν ὅτι "ἔνδον ἐστὶν ἡ Πραξινόα;" πρὸς ἣν ἡ δούλη "ὡς χρονία", λέγει, "Γοργὼ φίλη" ἀντὶ τοῦ ὡς διὰ χρόνου. εἶτα μικρὸν διαστήσασα ἐπάγει "ἐνδοῖ" ἀντὶ τοῦ ἔνδον.
Richtiger: Gorgo hat das Haus betreten und fragt die Dienerin der Praxinoa, ob ihre Herrin im Haus sei. Praxinoa hort die Frage und gibt selbst Antwort.

ὅρη

ὅρη, ὁρῆτε - dor. Imp. Prs. st. ὅρα, ὁρᾶτε. ὁρᾶν hat hier die Bedeutung von "sich nach etwas umsehen, etwas besorgen" (vgl. Soph.Ai.1165; wie videre Cic.Att.5,1)

ποτίκρανον

προσκεφαλίδα

ἀλεμάτω

ἤγουν τῆς ἐπιπόνου. μόλις πρὸς ὑμᾶς ἐσώθην ἀπὸ τοῦ ὄχλου καὶ τῶν ἁρμάτων.

κρηπῖδες·

πανταχοῦ κεκρηπιδωμένοι ἄνδρες· λέγει δὲ τοὺς ἐν τῇ πόλει στρατιώτας. ἡ δὲ ὁδὸς πολλή.
Gorgo wird von ihrer Dienerin Eutychis begleitet. Unterwegs sehen sie alexandrinische (makedonische) Fußsoldaten, die eine besondere Art Stiefel tragen, und alexandrinische Reiter, für die die Chlamys, der eigentliche Reitermantel, charakteristisch ist.

ἑκαστέρω

ἑκαστέρω δὲ ἀντὶ τοῦ πορρ<ωτέρ>ω.

ταῦθ' ὁ πάραρος·

ἡ Πραξινόα ταῦτά φησι περὶ τοῦ ἰδίου ἀνδρός, ὅτι μακρὰν ἐμισθώσατο τὴν οἰκίαν. πάραρος δὲ ὁ παρηρμένος τὴν γνώμην.

πάραρος·

ἀνάρμοστος, ὁ ἀχρήσιμος καὶ μάταιος ἐκ μεταφορᾶς τῶν παρηόρων ἵππων, οἵτινες οὐ τῷ ζυγῷ χρησιμεύουσιν.

ἰλεός

ἰλεὸς δὲ ὁ φωλεὸς ἀπὸ τοῦ τὰ ἑρπετὰ ἐνειλεῖσθαι ἐν αὐτῷ.

ποτ' ἔριν

"mir zum Trotz"

φθονερόν

φθονερὸν δὲ ἀντὶ τοῦ φιλόνεικον.

τῶ μικκῶ παρεόντος

"puero praesente". μίκκος = μικρός

θάρσει, Ζωπυρίων, γλυκερὸν τέκος·...

πρὸς τὸ τέκνον ταῦτα.

ἀπφῦν

οὕτως τὸν πατέρα καλοῦσιν, ἤδη δὲ ἀπὸ τούτου καὶ τὸν πρεσβύτην. ἀπφῦς δὲ ὁ πατήρ, ἀφ' οὗ οἱονεί τις πέφυκε· λέγεται ὑποκοριστικῶς.

ναὶ τὰν πότνιαν (bei der Herrin, bei der Heiligen)

ναὶ μὰ τὴν θεόν, ναὶ μὰ τὴν Κόρην (Persephone). εὖ δὲ τὸ τὰς Συρακοσίας ταύτην ὀμνύναι· φασὶ γὰρ τὸν Δία τῇ Περσεφόνῃ τὴν Σικελίαν δωρήσασθαι.

ἀπφῦς μὰν τῆνος ...

ἡ Πραξινόα φησὶ τὸν ἄνδρα μεμφομένη. ὁ ἀπφῦς οὖν, φησίν, ὡς λόγῳ εἰπεῖν, τρισκαιδεκάπηχυς ὑπάρχων ἀνήρ, ὅτε ἠγόραζε πρώην ἐν τῇ πανηγύρει νίτρον καὶ φῦκος, ἅλας ἀγοράσας ἤνεγκεν ἡμῖν ὡς νίτρον <ἅλας> αὐτῷ δεδωκότος τοῦ πωλοῦντος. διὸ ἐπισκώπτει αὐτοῦ τὸ μέγεθος καὶ τὴν ἄνοιαν.
Dinon brachte statt Sodasalz und Schminke gewöhnliches Salz heim. Also unterstellt ihm die Frau Dummheit, gleichgültig ob zu Recht oder lügnerisch.
Dazu passt, dass sie ihn einen riesengroßen Lümmel schimpft; denn der "Dreizehnellige" bedeutet einen Schöps, in dessen großem Leib kein Körnchen Salz ist ("so dumm wie lang").

ἀπὸ σκανᾶς

σκηνὴ λέγεται, παρόσον ἐν ταῖς πανηγύρεσι σκηνὰς ἐποίου οἱ πωλοῦντες.
Zelt oder Hütte meint die Verkaufsbuden (Stand, Kiosk) der Kaufleute.
Schminke, eigentlich Meertang, ebenso wie Natron oder Sodasalz, Mennig usw. zum Rotschminken gebraucht.

χὡμός

ἡ Γοργὼ ἐπὶ τοῖς ὁμοίοις μεμφομένη τὸν οἰκεῖον ἄνδρα φησί· καὶ ὁ ἐμὸς ἀνὴρ Διοκλείδας ἑπτὰ δραχμῶν ἠγόρασε <πέντε> ποκάρια γεγηρακότων προβάτων. οὐκ ἔρια, ἀλλ' ἔργον ἐπ' ἔργῳ διὰ τὸ δὶς αὐτὰ πλύνεσθαι.
Diokleides bezahlte, wenn es wahr ist, die (obendrein schlechte) Wolle von fünf Schafen mit je sieben Drachmen; ein enormer Preis, da ein Schaf in Alexandreia etwa 10 Drachmen kostete.

κυνάδας

κυνάδας δὲ οἷον κύνεια, τραχέα.

ἀλλ' ἴθι τὠμπέχονον·

τὸ περιβόλαιον, τὸ ἱμάτιον.
Praxinoa empfängt ihre Freundin in einem hemdartigen Unterkleid, das v. 31 erwähnt ist. Nachher zieht sie darüber ihr Spangenkleid an, indem sie es festnestelt, den dorischen Chiton. Über diesen kommt als drittes Stückein Überwurf, das Mäntelchen, das v. 69 als Sommerkleid erscheint.

καὶ τὰν περονατρίδα

τὸ πέπλον καὶ ἔνδυμα (...) ὅπερ πρῶτον ὑπεζώννυντο ὡς αἱ Μακεδονίτιδες. εἴρηται δὲ ἀπὸ τοῦ περονᾶσθαι καὶ τῆς ἐπωμίδος ἐπιλαμβάνεσθαι.

βᾶμες

ἐς τὰ πλούσια βασίλεια πορευθῶμεν τοῦ·Πτολεμαίου.

ὧν εἶδες δὲ καὶ ὧν εἶπας

ἀντὶ τοῦ· ἐξ ὧν εἶδες καὶ ἐξ ὧν ἐθεάσω, ἐκ τούτων διηγήσαιο ἂν τῷ μὴ θεασαμένῳ.

Stets haben die Müßigen Festtag.

Praxinoa will damit sagen, sie sei nicht so ungebunden wie Gorgo, sondern durch die Haushaltung und die Sorge um ihren Knaben sehr in Anspruch genommen.

Εὐνόα, αἶρε τὸ νᾶμα

ἡ Πραξινόα φησὶ πρὸς τὴν δούλην ἐν ἤθει· ὦ Εὐνόα, ἄρασα τὸ νᾶμα ὡς καὶ πρώην <ἐς μέσον> αὐτὸ <θές.> θέλει δὲ εἰπεῖν· μὴ ἀμελῶς εἰς τὸ μέσον αὐτὸ θήσεις.

αἰνόθρυπτε

κενόδοξε, ἐπὶ κακοῖς.

ἅδ' εἰς νᾶμα φέρει

ἀντὶ τοῦ· ἴδε εἰς ποῖον ἀγγεῖον τὸ νᾶμα φέρει.

ὁκοῖα θεοῖς

ἀντὶ τοῦ· εἴτε καλῶς εἴτε κακῶς.

κλάξ

ἡ κλεὶς Δωρικῶς.

In der Kleidertruhe bewahrt Praxinoa das Festkleid, das sie jetzt anlegt.

τὸ καταπτυχές

τὸ δίπτυχον ἐμπερόνημα καὶ διπλοῦν. λέγοι δ' ἂν τὴν διπλοΐδα, ἣν ῞Ὅμηρός φησι "δίπλακα μαρμαρέην" (Hom.Il.3,126).

κατέβα τοι

ἀντὶ τοῦ· διὰ πόσου σοι ἀπὸ τοῦ ἱστοῦ καθῃρέθη <κα>ὶ οἷον ἐξυφάνθη;
Sie hat das Kleid selbst gewebt, nur den Stoff dazu gekauft, aber sehr feinen und kostspieligen, wobei nicht nur die Güte der Wolle, sondern auch die Eleganz der Färbung, die Spangen und anderes ausschlaggebend ist.

ἀφ' ἱστῶ

... ἢ διὰ πόσης ἐξόδου κέκοπται ἀπὸ τοῦ ἱστοῦ;

καθαροῦ μνᾶν

πλέον ἠνάλωσα, φησίν, ἢ δυοῖν μνῶν καθαροῦ ἀργυρίου.

τοῦτό κα εἶπας

τοῦτο ἀληθὲς εἶπας, ὅτι κατὰ γνώμην μοι ἐξυφάνθη. εἶτα ἀντιστρέφει τὸν λόγον πρὸς τὴν θεράπαιναν.

καὶ τὰν θολίαν

καὶ τὸ σκιάδειον εὐκόσμως ἐπίθες. εἴρηται δὲ ἀπὸ τοῦ θόλῳ ἐοικέναι. οἱ δὲ Ἀττικοὶ τὸ σκιάδειον σκίρον καλοῦσι.

Μορμώ, δάκνει ἵππος

ἀπέστρεψε πάλιν τὸν λόγον πρὸς τὸ παιδίον <τ>ὸ κλαῖον.

Μορμώ

εἰς κατάπληξιν τοῦτο ἔταττον, ὅθεν καὶ τὰ προσωπεῖα μορμολύκεια ἔλεγον.

[ἵππος] Μορμώ

Λάμια βασίλισσα Λαιστρυγόνων ἡ καὶ Γελλὼ λεγομένη δυστυχοῦσα περὶ τὰ ἑαυτῆς τέκνα ὡς ἀποθνήσκοντα ἤθελε καὶ τὰ λειπόμενα φονεύειν.

Phrygerin

die phrygische Amme.

πολλά τοι ὦ Πτολεμαῖε

τὸν Φιλάδελφον λέγει.
Es handelt sich um Prolemaios II. Philadelphos, der seine Eltern Ptolemaios I. Soter (oder Lagu) und Berenike unter die Götter versetzt hatte. Der Sinn der Stelle: "Seitdem du die Regierung angetreten hast."

ἐξ οὗ ἐν ἀθανάτοις ὁ τεκών

τὸ δὲ "ἐξ οὗ ἐν ἀθανάτοις ὁ τεκών" ἀντὶ τοῦ· ἐξ οὗ ὁ πατήρ σου ἀπεθεώθη, ὁ Σωτὴρ Πτολεμαῖος, ὅς ἦν πατὴρ Φιλαδέλφου.

Αἰγυπτιστί

πρὸς τοῖς ἄλλοις σου καλοῖς ἔργοις καὶ τοῦτο. οὐκέτι γὰρ κακοῦργός τις λυμαίνεται τὸν παριόντα ἐξαπατήσας Αἰγυπτιστί· ἠπάτων γὰρ πολυπείρως παίζοντες κακὸν παίγνιον <οἱ Αἰγύπτιοι>.

Αἰγυπτιστί

παραλογισμοῖς Αἰγυπτιακοῖς. ἀπατηλοὶ γὰρ οἱ Αἰγύπτιοι, ὡς καὶ Αἰσχύλος (fgm. 373 Νauck) φησί· "δεινοὶ πλέκειν τοι μηχανὰς Αἰγύπτιοι."

κεκροτημένοι

ἀντὶ τοῦ διερραπισμένοι, ἐθάδες πανούργων ἔργων. ἡ δὲ μεταφορὰ ἀπὸ τοῦ κεκροτημένου χαλκοῦ. καὶ Σοφοκλῆς (fgm. 827 Νauck) "πάνσοφον κρότημα, Λαέρτου γόνος."

ἐξ ἀπάτας κεκροτημένοι

ex fraude et fallaciis conflati

ἀλλάλοις ὁμαλοί

εἰς μίαν συμβουλὴν ὄντες.

ἡδίστα Γοργώ

ἀντὶ τοῦ· ὦ γλυκεῖά μοι Γοργώ, τί ἄρα ἡμῖν ἔσται; εὐλαβοῦνται γὰρ θεασάμεναι τοὺς πολεμικοὺς ἵππους πομπεύοντας.

φίλε

τοῦτο πρός τινα τῶν ἐπιβεβηκότων τοῖς ἵπποις φησὶν ἐν τῷ πλήθει.

κυνοθαρσής

ἀναίσχυντος.

διαχρησεῖται τὸν ἄγοντα

διαφθερεῖ τὸν ἱπποκόμον ἢ τὸν ἡνίοχον.

τοὶ δ' ἔβαν

οἱ δὲ ἵπποι κεχωρήκασιν εἰς ὃν ἔδει τόπον. τὸ δὲ καὐτὰ συναγείρομαι ἀντὶ τοῦ· ἀνακτῶμαι ἐμαυτὴν ἀπὸ τῆς ταραχῆς. ψυχρὸν δὲ ὄφιν λέγει τὸν ψυχροποιόν.

Sie sind in die Nähe des königlichen Palastes gekommen, und Gorgo fragt eine Alte, die von dort zurückkehrt.

ἐξ αὐλᾶς, ὦ μᾶτερ

ἡ Γοργώ φησι πρὸς γραῦν τινα· λέγε ἡμῖν, ὦ μῆτερ, εὐμαρὲς εἰσελθεῖν; ἡ δέ φησι· πειράθητε καὶ εἰσελεύσεσθε εἰς τὴν τῶν βασιλείων αὐλήν.

ὦ μήτηρ

ἡ Γοργώ φησι πρός τινα πρεσβῦτιν ὡς ἐκ τῆς αὐλῆς καὶ τῶν βασιλείων ἐρχομένην· ἆρα ἔστιν ἡμῖν εὐκόλως εἰσελθεῖν; ἡ δέ φησι· πειράθητε καὶ εἰσελεύσεσθε· οἱ γὰρ Ἀχαιοὶ πειραθέντες εἰσῆλθον εἰς τὴν Ἴλιον.
Sie sind in die Nähe des königlichen Palastes gekommen, und Gorgo fragt eine Alte, die von dort zurückkehrt.

χρησμὼς ἁ πρεσβῦτις

ἡ Γοργώ φησιν, ὅτι χρησμοὺς ἀποφοιβάσασα ἡ γραῦς ἀπῆλθεν.

πάντα γυναῖκες ἴσαντι

<ἴσασι>, ὅπως ὁ Ζεὺς τῇ Ἥρᾳ λάθρα συνῆλθεν. Ὅμηρος (Hom.Il.14,296)· "εἰς εὐνὴν φοιτῶντε φίλους λήθοντο τοκῆας". Ἀριστοκλῆς δὲ ἐν τῷ περὶ τῶν Ἑρμιόνης ἱερῶν ἰδιωτέρως ἱστορεῖ περὶ τοῦ Διὸς καὶ [τοῦ τῆς] Ἥρας γάμου. τὸν γὰρ Δία μυθολογεῖται ἐπιβουλεύειν τῇ Ἥρᾳ μιγῆναι, ὅτε αὐτὴν ἴδοι χωρισθεῖσαν ἀπὸ τῶν ἄλλων θεῶν. βουλόμενος δὲ ἀφανὴς γενέσθαι καὶ μὴ ὀφθῆναι ὑπ' αὐτῆς τὴν ὄψιν μεταβάλλει εἰς κόκκυγα καὶ καθέζεται εἰς ὄρος, ὃ πρῶτον μὲν Θόρναξ ἐκαλεῖτο, νῦν δὲ Κόκκυξ. τὸν δὲ Δία χειμῶνα δεινὸν ποιῆσαι τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ· τὴν δὲ Ἥραν πορευομένην μόνην ἀφικέσθαι πρὸς τὸ ὄρος καὶ καθέζεσθαι εἰς αὐτό, ὅπου νῦν ἐστιν ἱερὸν ῞Ηρας τελείας. τὸν δὲ κόκκυγα ἰδόντα καταπετασθῆναι καὶ καθεσθῆναι ἐπὶ τὰ γόνατα αὐτῆς πεφρικότα καὶ ῥιγῶντα ὑπὸ τοῦ χειμῶνος. τὴν δὲ Ἥραν ἰδοῦσαν αὐτὸν οἰκτεῖραι καὶ περιβαλεῖν τῇ ἀμπεχόνῃ. τὸν δὲ Δία εὐθέως μεταβαλεῖν τὴν ὄψιν καὶ ἐπιλαβέσθαι τῆς Ἥρας. τῆς δὲ τὴν μίξιν παραιτουμένης διὰ τὴν μητέρα, αὐτὸν ὑποσχέσθαι γυναῖκα αὐτὴν ποιήσασθαι. καὶ παρ’ Ἀργείοις δέ, οἳ μέγιστα τῶν Ἑλλήνων τιμῶσι τὴν θεόν, τὸ δὲ ἄγαλμα τῆς Ἥρας ἐν τῷ ναῷ καθήμενον ἐν τῷ θρόνῳ τῇ χειρὶ ἔχει σκῆπτρον, καὶ ἐπ’ αὐτῷ τῷ σκήπτρῳ κόκκυξ.
Zeus und Hera vermählten sich nach Homer ohne das Wissen ihrer Eltern.

Εὐτυχίδος

εἰκὸς τὴν Εὐτυχίδα Γοργοῦς εἶναι θεράπαιναν.

ἀπρὶξ ἔχε

ἀντὶ τοῦ ἐμπεφυκότως, ὥστε μὴ διαπρῖσαι τὴν συμφυΐαν.

70

κεἰς ὥρας

ἀντὶ τοῦ· καὶ εἰσαεὶ ἐν καλῷ εἴης περιστέλλων καὶ τημελούμενος ἡμῶν.

ἄγ', ὦ δειλαία

ἄγ', ὦ δειλαία, βιάζου καὶ σὺ καὶ ὤθει, ὥστε σε εἰσελθεῖν. ἔπειτα εἰσελθούσης αὐτῆς φησι· "κάλλιστ', ἐνδοῖ πᾶσαι".

ὁ τὰν νυὸν εἶπ' ἀποκλάξας

ὡς παροιμίας οὔσης. ἀποκλείσας τὴν νύμφην τις "καλῶς τά γε ἔνδον ἡμῖν ἔχει" φησί· διὸ καὶ ἡ Γοργὼ οὕτως ἐπεφώνησεν.

Situation

Zuerst verweilen ihre Blicke auf den mit farbigen Bildern prangenden Gewändern des Adonis und der Aphrodite, dann auf Adonis selbst, dessen Ruhebett in einem königlichen Prunkgemach steht.

θεῶν περονάματα

ἢ ἔργα θεῶν ἢ φορεῖσθαι ὑπὸ θεῶν ἄξια.

Ἀθαναία

Athena wird als Meisterin im Weben und Spinnen angerufen.

ἔριθοι

ἢ ὑπουργοὶ ἢ ἐριουργοί.

ὡς ἔτυμ' ἑστάκαντι

ἀντὶ τοῦ· ὡς ζῶντά εἰσι καὶ οὐχ ὡς ἐνυφαντά.

ὁ τριφίλατος

ὁ πολυφίλητος ὡς καὶ παρ' ῾Ομήρῳ (Hom.Il.8,488) "ἀσπασίη τρίλλιστος". ἢ ὅτι ὑπὸ τριῶν ἐφιλήθη· Διός, Ἀφροδίτης καὶ Περσεφόνης.

κἠν Ἀχέροντι

ἐν ἅδῃ

παύσασθ' ὦ δύστανοι

παύσασθε, φησίν, ὦ ἐπίπονοι, ἄπειρα λαλοῦσαι. τοῦτο δέ φησί τις παρεπόμενος καὶ ἀγανακτῶν ἐπὶ τῇ ἄγαν αὐτῶν ἀδολεσχίᾳ. διὸ καὶ ἐπιτιμᾷ αὐταῖς ὡς τὰ κατὰ μέρος τῶν εἰκόνων ἀνερευνώσαις. εἶτα πρὸς ἑαυτὸν ἐπιστρέφων· τρυγόνες διαφθεροῦσι Δωρίζουσαι πάντα. τὸ γὰρ πλατυάσδοισαι τοιοῦτόν ἐστιν, ὅτι πλατυστομοῦσιν οἱ Δωριεῖς τὸ α πλεονάζοντες· ἐκκναισεῦντι δὲ ἀντὶ τοῦ διαφθεροῦσιν.

μᾶ

ἀγανάκτησις Συρακουσίων τὸ μᾶ.

πασάμενος

κτησάμενος δούλους

Κορίνθιαι εἰμές·

Κορινθίων γὰρ ἄποικοί εἰσιν οἱ Συρακόσιοι· Κορίνθιος δὲ καὶ ὁ Βελλεροφόντης.
Syrakus ist Pflanzstadt von Korinth oder Ephyra, daher die "ephyräische Stadt" (Theokr.eid.16,83)

Βελλεροφῶν

Der schöne Bellerophon war Sohn des korinthische Königs Glaukos und Enkel des Sisyphos; er war der Sieger über die Chimaira und war der Reiter des Pegasos. Gorgo nennt ihn solz als ihren Landsmann.

Πελοποννασιστί

τὴν γὰρ Πελοπόννησον ᾤκισαν οἱ Δωριεῖς οἱ σὺν Ἡρακλείδαις.

Melitodes

Eigentlich die "Honigartige". Eine euphemistische Benennung der Persephone.

μὴ φυῆ, Μελιτῶδες

ἀντὶ τοῦ· μηδεὶς γένοιτο, ὦ Περσεφόνη, ἄλλος ἡμῶν κύριος. Μελιτώδη δὲ τὴν Περσεφόνην φησὶ κατ' ἀντίφρασιν ὡς καὶ Κόρην ἢ διὰ τὸ τὰς ἱερείας αὐτῆς καὶ τῆς Δήμητρος μελίσσας λέγεσθαι.

Μελιτῶδες

ὦ Περσεφόνη. κατὰ ἀντίφρασιν· πολλὰ γὰρ τὰ ἐν Ἅιδῃ πικρά. διὰ μέσου ἐπιφώνημα.

Bis auf den einen

nämlich den König Ptolemaios.

κενεὰν ἀπομάξῃς

μή μοι κενὸν τὸ μέτρον ἀποψήσῃς.
"Einen leeren Scheffel abstreichen": Bezeichnung einer eitlen, sinnlosen Arbeit

ἡ τῆς Ἀργείας θυγάτηρ

ἄδηλον, τίς ἡ ποιήτρια αὕτη· ἔνιοι δὲ Ἀργείας αὐτήν φασιν εἶναι θυγατέρα ὁμώνυμον τῇ μητρί, εἶναι δ' ἐκείνην Σικυωνίαν.

Golgoi, Idalion, Eryx

Drei Stätten des Aphroditekultes: Golgoi und Idalion auf Kypros, Eryx (Berg und Stadt) auf Sizilien.

δέσποιν’ ἃ Γολγώς

πόλις Κύπρου ὠνομασμένη ἀπὸ Γολγοῦ τοῦ Ἀδώνιδος καὶ Ἀφροδίτης. Ἰδάλιον δὲ πόλις Κύπρου. Ἔρυξ δὲ πόλις Σικελίας ἀπὸ Ἔρυκος τοῦ Βούτου καὶ Ἀφροδίτης τὸ δὲ χρυσῷ παίζουσ’ Ἀφροδίτα τοιοῦτον ἴσως ἐστίν, ὅτι οἱ ἐρῶντες χρυσῷ πείθουσι τὸ ἐρώμενον.

μηνὶ δυωδεκάτῳ

τινὲς δι’ ἑξαμήνου φασὶν ἀνέρχεσθαι τὸν Ἄδωνιν.

Horen

Die Horen, Töchter des Zeus, sind hier zunächst als Göttinnen der Jahreszeiten aufgefasst, besonders aber der Reifezeit. Ihre Langsamkeit kommt daher, dass auch das Reifen Zeit braucht.

μαλακαί

μαλακούς φησιν ἔχειν πόδας τὰς Ὥρας, ἐπεὶ τὸ ἔαρ μαλακόν.

Dione

nach Homer war sie von Zeus die Mutter der Aphrodite. Geläufiger ist die Version, dass Aphrodite als "Schaumgeborene" aus dem Meer entstiegen ist.

ἀθανάταν ... ἐποίησας

τὴν γὰρ μητέρα Βερενίκην καὶ τὸν πατέρα Πτολεμαῖον ἀπεθέωσεν. Βερενίκην δὲ λέγει τὴν τοῦ Σωτῆρος γυναῖκα, μητέρα δὲ τοῦ Φιλαδέλφου καὶ Ἀρσινόης.

Berenike

mit Ptolemaios vermählt, Mutter des Ptolemaios II. Von Aphrodite wurde sie zur beisitzenden Göttin erhoben.

τὶν δὲ χαριζομένα

ἀντὶ τοῦ σοί, φησίν, ἀντιχαριζομένη ἡ τῆς Βερενίκης θυγάτηρ Ἀρσινόη, ἀνθ’ ὧν ἀθάνατον ἐποίησας τὴν μητέρα.

ἀτιτάλλει

ἐπεὶ τὴν πρόβασιν εἰς αὔξησιν ποιεῖ.

ἀτιτάλλω

ἐκ τοῦ α στερητικοῦ μορίου καὶ τοῦ ταλάσσω τὸ κοπιῶ. σημαίνει δὲ τὸ ἀναπαύω καὶ μὴ διὰ κόπου ταλαίνω. ἢ ἀπὸ τοῦ ᾄττω τὸ ὁρμῶ καὶ τοῦ ἅλλω τὸ πηδῶ, καὶ σημαίνει τὸ αὐξάνω.

ὅσα δρυός

πάντα, φησί, τὰ ἀκρόδρυα παρατίθεται τῷ Ἀδώνιδι ἀπὸ παντοίας ἰδέας ὀπωρῶν. εἰώθασι γὰρ ἐν τοῖς Ἀδωνίοις πυροὺς καὶ κριθὰς σπείρειν ἔν τισιν ὀστρακίοις καὶ τοὺς φυτευθέντας κήπους Ἀδωνείους προσαγορεύειν.

Syrische Salbe

passt zu dem Syrer Adonis.

χρύσει’ ἀλάβαστρα

ἀλάβαστρα σκεύη μύρων δεκτικά, πλαθάναι δέ, ἐν οἷς διαπλάττουσι τοὺς ἄρτους.

ἄνθεα

τὸ δὲ ἄνθεα τὰ ἐπιπάσματα τῶν ἄρτων· λέγοι δ' ἂν τὰ σήσαμα.

ὅσσα τ' ἀπὸ γλυκερῶ

ἀντὶ τοῦ πλακοῦντες διάφοροι.

χλωραὶ δὲ σκιάδες

σκιάδες καὶ καλύβαι ἀνήθων αὐτῷ τῷ καρπῷ καταβριθόμεναι γεγόνασιν.
Es ist eine wirkliche Laube, in der das Bildnis des Adonis liegt. Bei den Eroten und den fliegenden Adlern handelt es sich um Automaten.

οἱ δέ τε κῶροι

τὰς καλύβας, φησίν, ὑπερπέτονται οἱ Ἔρωτες ὡς οἱ νεοσσοὶ τῶν ἀηδόνων.

ὦ ἔβενος

τὴν λοιπὴν κόσμησιν τὴν βασιλικὴν θαυμάζει.
Ganymedes aus Elfenbein, sein Kleid aus Gold, die Adler aus Ebenholz.

αἰετοί

ὡς πεποικιλμένων ἀετῶν ἐλεφαντίνων καὶ βασταζόντων τὸν Γανυμήδην.

πορφύρεοι δὲ τάπητες

ὡς μαλακῶν ταπήτων ὑπεστρωμένων τῇ κλίνῃ τῆς Ἀφροδίτης· οὕς φησιν ὑπὸ τῆς Μιλήτου καὶ Σάμου ῥηθήσεσθαι μαλακωτέρους ὕπνου διὰ τὸ παρ' αὐτοῖς εἰς κάλλος τὰ στρώματα γίνεσθαι.

ἁ Μίλατος

τὰ Μιλήσια καὶ Σάμια ἔρια. τὴν δὲ κατὰ ἀναστρεπτέον· ἔστι γὰρ "κατὰ τὴν Σάμον βόσκων". ἢ οἷον καταβοσκόμενος καὶ κατανεμόμενος.
Aus der ionischen Handelsstadt Miletos kam sehr berühmte, durch Zartheit ausgezeichnete Wolle. Auch auf der Insel Samos blühte die Schafzucht.

Ihn hält Kypris und sie mit den rosigen Armen Adonis

Beide liegen auf einem Bett. Der heitere Teil des Adonisfestes feierte die Heilige Ehe der Aphrodite mit Adonis.

γαμβρός

τὸν ἄνδρα γαμβρὸν λέγει ὡς οἱ Αἰολεῖς.

τὸ φίλημ’ ἔτι

τὸ τοῦ Ἀδώνιδος δηλαδή. οὐδέπω γὰρ κέκαρται τὰ γένεια, ὡς κεντῶσιν, ἀλλ’ ἔτι χνοάζει.

ἅμα δρόσῳ

ἀντὶ τοῦ ἅμα ἡμέρᾳ· τότε γὰρ πίπτει ἡ δρόσος ἐν τῇ γῇ.

οἰσεῦμες

ἐπὶ γὰρ τὴν θάλασσαν ἐκφέροντες τὸν Ἄδωνιν ἔρριπτον ἐπ’ αὐτήν.

Aias, der riesige Held mit dem Ingrimm

gegen Odysseus und die Söhne des Atreus (weil er in der "Hoplon krisis" übergangen wurde).

βαρυμάνιος

βαρείας μανίας ἀναδεδεγμένος διὰ τὸ μὴ τυχεῖν τῶν ὅπλων.

εἴκατι

εἴκοσι παίδων. τῷ ἀρτίῳ ἀριθμῷ ἀποκέχρηται ὡς καὶ Σιμωνίδης (fgm. 49 Βergk). Ὅμηρος (Hom.Il.24,496) ἐννεακαίδεκα λέγει.

Pyrrhos

Neoptolemos, der Sohn des Achilleus mit Deidameia.

Lapithen

Lapithen in Thessalien, Feinde der Kentauren.

Δευκαλίωνες

Δευκαλίωνες δὲ ἀντὶ τοῦ Δευκαλίδαι ἀπὸ Δευκαλίωνος, Θεσσαλοί· τούτων γὰρ ἐβασίλευσεν ὁ Δευκαλίων. ἢ οἱ Λοκροί· Δευκαλίων γὰρ ἐν Κύνῳ τῆς Λοκρίδος ᾤκησεν.
entweder Hellen und Amphiktyon, die Söhne des Deukalion oder Deukalion selbst.

Πελασγοὶ

καὶ οἱ Πελασγοὶ οἱ τοῦ ῎Αργους ἄκροι, τουτέστιν οἱ ἐξοχώτατοι.

Argos

gemeint ist die Peloponnes, wo einst die Pelasger die Vormacht hatten.

ἵλαθι

ἀντὶ τοῦ ἱλάσθητι κατὰ ἀποκοπήν, Δωρικῶς.

καὶ ἐς νέω

ἀντὶ τοῦ ἐς νέωτα, τουτέστιν εἰς ὥρας, εἰς νέον ἔτος.

ἐς νέωτ'

ἀντὶ τοῦ εἰς τὸ μέλλον.
"übers Jahr", wenn wir wieder deine Rückkehr zu den Lebenden feiern.

ἦνθες

sc. <φίλος>

ἁ θήλεια

ἡ Γοργὼ τὴν θήλειαν ἤγουν τὴν γυναῖκα.

καὶ ἐς οἶκον [ἀνάριστος]

λείπει τὸ πορεύεσθαι.

ἀνάριστος

ἤτοι ἄσιτος.

χὡνὴρ ὄξος ἄγαν

ἀντὶ τοῦ ὀξύθυμος καὶ ἀκρόχολος.

πεινᾶντι

sc. <αὐτῷ>

χαῖρε, Ἄδων

χαῖρε ἄναξ und χαῖρε ἄνασσα sind sind ein häufiger Schluss der homer. Hymnen. Dort ist der Hiat durch die Wirksamkeit des Ϝ unauffällig. Später hat man darauf nicht mehr geachtet.

ἀφίκευ

ὑπόστρεψον. καὶ ὑποστρέψας εὑρήσεις ἡμᾶς χαίροντας.