Nos personalia non concoquimus. Nostri consocii (Google, Affilinet) suas vias sequuntur: Google, ut intentionaliter te proprium compellet, modo ac ratione conquirit, quae sint tibi cordi. Uterque consocius crustulis memorialibus utitur. Concedis, si legere pergis.
 
 
 
top

Neulateinische Texte

von Eberhard Forst

 
sagsin.jpg (1095 Byte) sagdex.jpg (1082 Byte)
 

DE VESPIS DOMESTICIS

 

Quomodo animalia dividantur
Animalia antiquitus ab hominibus in duo genera dividuntur: bona et mala: bona amamus, quod pulchra et utilia, mala odimus, quod foeda, nocentia periculosa putamus. Iam scriptores "librorum sacrorum" tineam, serpentem, lupum plerasque bestias rapaces fastidiunt; praedicant columbam, ovem, bovem ceterasque pecudes domesticas. Insectorum plurima genera in odio sunt - exceptis scilicet apibus et formicis (silvestribus), quippe quae industriae exempla esse dicantur.
Quare vespae malae putentur
Nerno fere est, qui vespas, illa e gilvo nigricantia insecta, deformes vel foedas iudicet. E contrario viri et feminae, quibus "petiolus (vel cinctus) vespae" est, in maxima admiratione sunt. At noxiae et periculosae habentur. Cum aestate placentis vel tortis vel potionibus dulci-bus fruimur, vespae ligurritum advolare solent. Fugare eas conantes nonnumquam pungimur. Actis diiurnis comperimus vespam quoque mortis hominum causam esse, sive quia auto-raedarius insectum arcens contra arborem vectus est, sive quia homo allergicus punctus est. Tamen, qui vespas noxissimas atque periculosissimas esse putat, affectus est opinione praeiudicata, quam opinionem quasi hereditate accepit Prioribus temporibus vespidae ubique inveniebantur. Homines, qui eas depellere earumque nidos fumigare volebant, saepissime pungebantur. Itaque natura cupidissimae aggrediendi esse existimabantur. Nimirum ergo est, quod Aristophanes (445 -385 a. Chr.n.)) comoediam, qua cives Athenienses litis et rixae .cupidi ludificabantur, "sphekes" (id est Latine "vespas") inscripsit quodque Gjergji Fishta, poeta Albanicus (1871 - 1940) saturas, quibus rem publicam acerrime insectabatur, "Vespas Parnasi" (1907) nominavit. Adhuc quoque Vindobonae, in capite Austriae, quater per singulos annos periodicum criticum, cui nomen est "nidus vesparum", editur. Nonnulli populi antiqui ut Aegypti et Israelites hoc proprium insectorum ad suam utilitatem convertebant. Multis bellis examina vesparum in vasis fictilibus conclusa in hostes iactabant, ut eis metum atque terrorern inicerent. "Et misisti antecessores exercitus tui vespas, ut illos (scil. hostes) paulatim exterminarent" in Vulgata (Sapientia 12,8) scriptum legimus (Confer «Exodus” 23,28 et « Deuteronomium »7,20, ubi idem de crabronibus!). Tempora mutantur. - Plurimae quidem species vespidarum etiam nunc exsistunt, sed nonnullae praecipue earum, quae nidos pendentes aedificant, et crabrones mox interierint, nisi falsis opinionibus eas persequi desinamus. Me quoque istas opiniones praeiudicatas secutum esse, dum hoc anno tandem meliora doctus sum, confiteor.
Quae ipse expertus sum
Die quodam Aprilis magnam vespam per hortum volare et sub podium disparere vidi. Ibi inter trabes globulum e papyro cano factum, quod eius nidus erat, pendebat. Quid facerem? — Si nidum parvulum statim sustulissem, vespa vel rectius regina vesparum alio loco novum aedificare potuisset. Sin autem vespas operarias excludi et nidum magis magisque crescere sinerem, timendum esset, ne nos in solario morantes turbaremur. Tota familia advocata nidum delendum non esse censuit. Posterioribus diebus nihil fieri videbatur. Iam reginam clam avolavisse vel mortuam esse (quod quidem saepe accidit) suspicabamur, cum filia subito "haud secus quam pestifero sidere ictus" in villam properavit et "Vespae, ecce multae vespae" exclamavit. Ad solarium egredientes re vera complures vespas e globulo prorepere et paulo post avolare vidimus. Reversae ubique vagabantur, ut, quod primo non perspeximus, nidum amplificarent exaedificarentque. Unde materiam ad aedificandum (scil. papyrum) apportaverant? Egomet persuasum habui ab acervo composti apportari, ubi praeter horti culinaeque reliquias papyyrus et charta crassa compostantur. Sed postquam ibi nullas vespas invenimus, a nido avolantes observare temptavimus. Inde aliae celeriter in aerem altum evanescebant, aliae ad trabem tecti volabant, ut mandibulis particulas lignei abroderent. E ligno manso et glutinosa saliva mixto chartam (papyrum) ad nidum fabricandurn conficiebant. (Propter hanc facultatem, quae iis multo ante homines erat, "vespae chartariae" nominantur). Dum globulus paulatim in globum convertitur, habitatores eius in aliis quoque negotiis videbamus. Pars insecta parva velut muscas, tabanas, culices captabat, quae suboli edenda dabat, pars nectar et mel in floribus colligebat, quibus se ceterasque adultas pascebat. In talibus occupationibus vespae totam fere aestatem consumebant.
Nos; quidem in solario morantes easque observentes numquam pungebamur vel onerabamur.Iam Iulio vesparum numerus non nihil minuebatur, medio Augusto nidus totus vacuus erat. (Onerarias et masculinas vespas, cum penum facere non possint, hoc ipso anno interituras esse, reginas autem alicubi occultas per hiemem dormituras esse, ut proximo vere nova examina conderent, certum erat). Nidum desertum cultro acuto desecui. Deinde partem aversam, qua trabi affixus erat., aperui, ut interiora in conspectum darentur.Ibi quattuor favi per transversum pendebant, quorum utra- que pars centenis cellis sexangulis composita erat. Plurimae cellae quinque, nonnullae septem millimetra latae erant. In his reginae növae, in illis onerariae et masculinae vespae adoleve- rant. Perpaucae cellae albis operculis clausae erant; quae nymphas (fame absumptas) continebant. Velamentum quidem nidi ex infirmo, sed favi ex firmiore papyro factum erat.
Quomodo recte erga vespas nos geramus
Longum est omnia. quae ego ipse aut alii de vespis experti sumus, commernorare. "Sapienti sat!" Vespae nobis magis prosunt quam obsunt; neque periculosae neque molestae sunt - dummodo recte nos geramus, hoc est naturam earum respiciamus. Imprimis curandum est, ne insecta potionibus cibisque dulcibus el carne aperte relictis alliciantur Sin autem insectum ex (sub)ordine aculeatorum velul apis, bombus, vespa, crabro tibi appropinquaverit, illi Horatii pareas: "Aequam mememto rebus in arduis servare mentem...!" (Carmina II, 3,1). Nam quiescentem, quem neque praedam, neque hostem habeant, insecta pungere non solent. Etiam vespa punctus nequaquam in summo periculo es. Indocti quidem adhuc dicunt: "Tria puncta crabronis (aut vespae) hominem, septem equum necant. Re vera mures quoque tria aut septem puncta supervixisse iam pridem probatum est.Hominibus utrum quinquaginta an centum an quingenti an mille ictus mortiferi sint, viri docti disputant. Loco puncto, ne tumidus fiat, dimidium cepae vel folias rumicis acetosae vel sambuci vel vehementlus tumescenti formentum frigidum imponas! Periculosum sine ulla dubitatione est, si quis in collum aut linguam punctus est, si in eo est, ut spiritus intercludatur. Maxime videlicet allergicis attendum est, qui, cum puncti sint, remedium aptum sumere aut etiam in valetudinario curari necesse est. Vespas ab hominibus caveri opus est.Nihilominus non impugnandae, sed respiciendae et tuendae sunt. Ita nidi pendentes numquam delendi sunt. Aedificantur enim vespis - plerumque dolichovespulis saxonicis - qui usque rarescunt. Quam speciem omnino non periculosam vel molestam esse (quod dulcia spernat) ipse expertus sum. Sin autem nidus iniqissimo loco pendet, a protectore naturae amoveatur, ut in silvam transponatur. Siphonarii. qui insecta materiis chemicis necent, nisi nidus in cubiculo aut alio loco inopportunissimo est, non arcessantur. (Tales nidi vespulis germanicis vel vulgaribus plerumque aedificantur) Qui hortulum possidet, loco aprico vespis nidos praeparare potest. In caveis habitantibus lagenas in terram infodiat, solis viventibus foramina in truncum vel palum aridum terebret. Hoc modo in serium vertitur, quod iam in libris divinis scriptum legimus. ‘Et vidit Deus, quod esset bonum... Benedixitque eis, dicens Crescite multiplicamini! (Genesis 1, 21)
 
vesp(ul)a : Wespe - fastidire verabscheuen - tinea : Motte - apis : Biene - formica : Ammise - emise- e gilvo nigricans : gelb-schwarz - deformis : unförmig - petiolus /cinctus,us : Taille - placenta : Kuchen - torta : Torte - ligurrire : naschen - pungere : stechen - acta diurna : Tageszeitung - autoraedarius : Autofahrer - allergicus : allergisch, Allergiker - opinio praeiudcaita (falsa) : Vorurteil - fumigare : ausräuchern - lits et rixae cupidus : streit - und prozessüchtig - insectari ( mit Worten) angreifen - Parnasus : Berg der Musen( und Dichter) - periodicum : Zeitschrift - ad utilitatem suam convertere: sich etwas zunutze machen - vas fictile : Tongefäß - examen : Schwarm, Volk - antecessor : Vorläufer - exterminare : vertreiben - crabro : Hornisse - aculeatus : mit Stacheln versehen, stechend - bombus Hummel - tumidus : dick – cepa : Zwiebel - rumex acetosa : Sauerampfer - sambucus : Holunder - tumescere : anschwellen - formentum Umschlag, Wickel - valetudinarium : Krankenhaus - dolichovespula saxonica sächsische (Langkopf-) Wespe - rarescere : selten werden - protector naturae : Naturschützer - siphonarii : Feuerwehrleute - apricus : sonnig - lagena : Flasche - foramina terebrare : Löcher bohren - in serium vertere : Ernst machen mit - multiplicare : vermehren – pterygota : geflügelte (Insekten) - apterygota : ungeflügelte (In sekten) - hymenoptera : Hautflügler – homoptera : Pflanzensauger - vespa aculeata : Stechwespe - vespa apocrita : Taillenwespe - vespae terebrans : Schlupf- und Grabwespe - apidae : Bienne(artige) - bombidne : Humme(artige) – formidae: Ameisen(artige) — multiplicari: sich vermehren
 
 
sagsin.jpg (1095 Byte) sagdex.jpg (1082 Byte)
Sententiae excerptae:
Lat. zu "Neulat"
Literatur:
zu "Neulat"
4601
Ahrens, Gerhard
Medizinisches und naturwissenschaftliches Latein
Leipzig, Berlin, München 1992
booklooker
zvab

4599
Albert, Sigrides
Imaginum Vocabularium Latinum
Saarbrücken 1998
booklooker
zvab

4598
Bacci, Antonio
Lexicon eorum vocabulorum, quae difficilius Latine redduntur
Romae 3,1963
booklooker
zvab

4600
Bartal, Antonius
Glossarium mediae et infimae Latinitatis Hungaricae
Leipzig 1901 / Hildesheim, New York 1970
booklooker
zvab

4542
Bihrer, Andreas
Nova de veteribus : mittel- und neulateinische Studien für Paul Gerhard Schmidt. ND I,II
München (u.a.), Saur, ca. 2011
booklooker
zvab

4602
Blatt, Franz
Novum Glossarium mediae Latinitatis (800-1200)
Hafniae 1978
booklooker
zvab

4540
Capellanus, Georg [cpl.]
Sprechen Sie latrinisch? Moderne Konversation in lateinischer Sprache
Dresden, Leipzig 1910
booklooker
zvab

4603
DuCange, Carolus [cng.]
Glossarium Mediae et Infimae Latinitatis
1883ff / Graz 1954
booklooker
zvab

4604
Egger, Carolus
Lexicon nominum locorum
Officina Libraria Vaticana 1977
booklooker
zvab

4537
Egger, Carolus (ed.) [egg.]
Lexicon recentis latinitatis I, A - L
Urbe Vaticana : Libr. Ed. Vaticana, 1992
booklooker
zvab

4538
Egger, Carolus (ed.) [egg.]
Lexicon recentis latinitatis II, M - Z
Urbe Vaticana : Libr. Ed. Vaticana, 1997
booklooker
zvab

4539
Egger, Karl
Lingua latina : potestne in Communitate Europaea restitui?
Urbe Vaticana, 1979
booklooker
zvab

4605
Eichenseer, Caelestis
Pars Lexicalis [Latinitas viva III]
Saarbrücken 2,1982
booklooker
zvab

4606
Forcellini, Aegidius
Lexicon totius Latinitatis, I-VI
Padua 1940 / Bologna 1964
booklooker
zvab

4616
Gaffiot, Félix [gff]
Dictionnaire illustré latin-francais
1934 URL
booklooker
zvab

4607
Georges, Karl-Ernst [gg.]
Lateinisch-deutsches Handwörterbuch, I-II
Hannover 14,1976 booklooker
zvab

4608
Georges, Karl-Ernst [ggd.]
Ausführliches deutsch-lateinisches Handwörterbuch, I-II
Leipzig 1882
booklooker
zvab

4618
Georges, Karl-Ernst [ggf.]
Lexikon der lateinischen Wortformen
Leipzig 1890
booklooker
zvab

4609
Kirschius, Adamus Fridericus [krs.]
Abundantissimum Cornu Copiae linguae Latinae et Germanicae selectum / Cornu Copiae linguae Romanae Germanico-Latinum
Augustae Vindelicum 1796 / Graz 1970
booklooker
zvab

4613
Klotz, Reinhold [klz.]
Handwörterbuch der lateinischen Sprache, I-II
Braunschweig 5,1874
booklooker
zvab

4610
Latham, R.E.
Revised medieval Latin Word-List
London 1965
booklooker
zvab

4614
Lewis, Charlton / Short, Charles
A Latin Dictionary
Oxford (Ndr.) 1975
booklooker
zvab

4617
Menge-Güthling [ogue]
Enzyklopädisches Wörterbuch der lateinischen und deutschen Sprache, II: Deutsch-Lateinisch
Berlin-Schöneberg, Langenscheidt, 7,1962
booklooker
zvab

4611
Mir, Josephus Maria
Nova verba Latina
Barcelona 1971
booklooker
zvab

4543
Radke, Anna Elissa
Alaudae ephemeridis nova series
Hildesheim ([u.a.), Olms, 2005ff
booklooker
zvab

4615
Remarque / Albert [sgr.]
De nocte Olisiponensi, in Latinum vertit Sigrides C. Albert
Saraviponti 2002
booklooker
zvab

4612
Sleumer, Albert
Deutsch-kirchenlateinisches Wörterbuch
Bonn 1946
booklooker
zvab

4581
Stolz, Peter
Handbuch zur lateinischen Sprache des Mittelalters. 5 Bde. 1.: Einleitung, Lexikologische Praxis, Wörter und Sachen, Lehnwortgut 2.: Bedeutungswandel und Wortbildung 3.: Lautlehre 4.: Formenlehre, Syntax, Stilistik 5.: Biblographie, Quellenübersicht, Register
Beck. München 1996–2004
booklooker
zvab

4541
Vox Latina
Commentarii periodici favore et subsidio Studiorum Universitatis Sarávicae comparati
Saarbrücken, Societas Latina, 1965-
booklooker
zvab


[ Homepage | Inhalt | Hellas 2000 | Stilistik | Latein | Lateinisches Wörterbuch | Lateinischer Sprachkurs | Lateinische Grammatik | Lat.Textstellen | Römische Geschichte | Griechisch | Griechisches Wörterbuch | Griechischer Sprachkurs | Griechische Grammatik | Griech.Textstellen | Griechische Geschichte | LandkartenBeta-Converter | Varia | Mythologie | Bibliographie | Ethik | Literaturabfrage ]
bottom© 2000 - 2024 - /forst/f011_vespa.php - Letzte Aktualisierung: 30.07.2021 - 14:52