Daphne
Ovid, Met. I 452 - 567
Zusätzliche Aufgaben:
- Apollons Liebe erwuchs nicht einem "blinden Zufall" sondern einem Ehrstreit zwischen ihm und Eros. Dieses Motiv erinnert an den menschlichen Ehrstreit zwischen Achilleus und Agamemnon in der Ilias. Obwohl das Geschehen bei Ovid ausschließlich auf der göttlichen Ebene spielt, wirkt es keineswegs erhabener.
- Ist die burlesk parodierende Darstellungsweise Ovids beabsichtigt?
- Welcher Darstellungsmittel bedient sich Ovid, um die beabsichtigte Wirkung zu erzielen?
- Charakterisiere die Funktion des Göttlichen für unseren Dichter, soweit es diese Metamorphose erlaubt!
- Vss. 533-542 verwendet Ovid ein Gleichnis aus der Natur:
- Lege eine zweispaltige Tabelle an und trage links alles ein, was für den "ut"-Teil (Bildbereich) charakteristisch ist, rechts alles, was den "sic"-Teil (Realbereich) charakterisiert!
- Bestimme nun im einzelnen, wie sich die beiden Ebenen durchdringen, indem Assoziationen von links nach rechts und umgekehrt verlaufen!
- W. Schadewaldt hat die Gleichnisse
Homers als "dynamisch", "
energisch", "
bildhaft-ontologisch" und "definitorisch" beschrieben. Informiere Dich, was damit gemeint ist und ob diese Charakterisierungen auch auf unser Gleichnis anwendbar sind!
- Informiere Dich, welche Bedeutung der Lorbeer im Mythos und Kult des Gottes Apollon hatte, und untersuche, wie Ovid diese Sachbezüge in seiner Metamorphose verarbeitet hat!
- Welchen Moment der Verwandlung gibt Bernini in seiner Plastik wieder? Lassen sich direkte Bezüge zu Ovids Metamorphose herausarbeiten?
|
Lorenzo Bernini: Apollon und Daphne, 17. Jh. Rom, Villa Borghese (zu Ovid, Met. I 452 - 567)
|
Ovid, Met. I 452 - 567 (Text)
|
|
Primus amor Phoebi Daphne Peneia, quem non fors ignara dedit, sed saeva Cupidinis ira,
Delius hunc nuper, victa serpente superbus, |
455
|
viderat adducto flectentem cornua nervo 'quid' que 'tibi, lascive puer, cum fortibus armis? dixerat: 'ista decent umeros gestamina nostros, qui dare certa ferae, dare vulnera possumus hosti, qui modo pestifero tot iugera ventre prementem |
460
|
stravimus innumeris tumidum Pythona sagittis.
tu face nescio quos esto contentus amores
inritare tua, nec laudes adsere nostras!'
filius huic Veneris 'figat tuus omnia, Phoebe, te meus arcus' ait; 'quantoque animalia cedunt |
465
|
cuncta deo, tanto minor est tua gloria nostra.'
dixit et eliso percussis aere pennis inpiger umbrosa Parnasi constitit arce eque sagittifera prompsit duo tela pharetra diversorum operum: fugat hoc, facit illud amorem; |
470
|
quod facit, auratum est et cuspide fulget acuta, quod fugat, obtusum est et habet sub harundine plumbum. hoc deus in nympha Peneide fixit, at illo laesit Apollineas traiecta per ossa medullas; protinus alter amat, fugit altera nomen amantis
|
475
|
silvarum latebris captivarumque ferarum exuviis gaudens innuptaeque aemula Phoebes: vitta coercebat positos sine lege capillos. multi illam petiere, illa aversata petentes inpatiens expersque viri nemora avia lustrat |
480
|
nec, quid Hymen, quid Amor, quid sint conubia curat. saepe pater dixit: 'generum mihi, filia, debes,' saepe pater dixit: 'debes mihi, nata, nepotes'; illa velut crimen taedas exosa iugales pulchra verecundo suffunditur ora rubore
|
485
|
inque patris blandis haerens cervice lacertis
'da mihi perpetua, genitor carissime,' dixit 'virginitate frui! dedit hoc pater ante Dianae.' ille quidem obsequitur, sed te decor iste quod optas esse vetat, votoque tuo tua forma repugnat: |
490
|
Phoebus amat visaeque cupit conubia Daphnes, quodque cupit, sperat, suaque illum oracula fallunt, utque leves stipulae demptis adolentur aristis, ut facibus saepes ardent, quas forte viator vel nimis admovit vel iam sub luce reliquit, |
495
|
sic deus in flammas abiit, sic pectore toto uritur et sterilem sperando nutrit amorem. spectat inornatos collo pendere capillos et 'quid, si comantur?' ait. videt igne micantes sideribus similes oculos, videt oscula, quae non |
500
|
est vidisse satis; laudat digitosque manusque bracchiaque et nudos media
plus parte lacertos; si qua latent, meliora putat. fugit ocior aura illa levi neque ad haec revocantis verba resistit: 'nympha, precor, Penei, mane! non insequor hostis; |
505
|
nympha, mane! sic agna lupum, sic cerva leonem, sic aquilam penna fugiunt trepidante columbae, hostes quaeque suos: amor est mihi causa sequendi! me miserum! ne prona cadas indignave laedi crura notent sentes et sim tibi causa doloris! |
510
|
aspera, qua properas, loca sunt: moderatius, oro, curre fugamque inhibe, moderatius insequar ipse. cui placeas, inquire tamen: non incola montis, non ego sum pastor, non hic armenta gregesque horridus observo. nescis, temeraria, nescis, |
515
|
quem fugias, ideoque fugis: mihi Delphica tellus et Claros et Tenedos Patareaque regia servit; Iuppiter est genitor; per me, quod eritque fuitque estque, patet; per me concordant carmina nervis. certa quidem nostra est, nostra tamen una sagitta |
520
|
certior, in vacuo quae vulnera pectore fecit!
inventum medicina meum est, opiferque per orbem dicor, et herbarum subiecta potentia nobis. ei mihi, quod nullis amor est sanabilis herbis nec prosunt domino, quae prosunt omnibus, artes!' |
525
|
Plura locuturum timido Peneia cursu fugit cumque ipso verba inperfecta reliquit, tum quoque visa decens; nudabant corpora venti, obviaque adversas vibrabant flamina vestes, et levis inpulsos retro dabat aura capillos, |
530
|
auctaque forma fuga est. sed enim non sustinet ultra perdere blanditias iuvenis deus, utque monebat ipse Amor, admisso sequitur vestigia passu. ut canis in vacuo leporem cum Gallicus arvo vidit, et hic praedam pedibus petit, ille salutem; |
535
|
alter inhaesuro similis iam iamque tenere
sperat et extento stringit vestigia rostro, alter in ambiguo est, an sit conprensus, et ipsis morsibus eripitur tangentiaque ora relinquit: sic deus et virgo est hic spe celer, illa timore. |
540
|
qui tamen insequitur pennis adiutus Amoris,
ocior est requiemque negat tergoque fugacis inminet et crinem sparsum cervicibus adflat. viribus absumptis expalluit illa citaeque victa labore fugae spectans Peneidas undas |
545
|
'fer, pater,' inquit 'opem! si flumina numen habetis, qua nimium placui, mutando perde figuram!' [quae facit ut laedar mutando perde figuram.] vix prece finita torpor gravis occupat artus, mollia cinguntur tenui praecordia libro, |
550
|
in frondem crines, in ramos bracchia crescunt, pes modo tam velox pigris radicibus haeret, ora cacumen habet: remanet nitor unus in illa. Hanc quoque Phoebus amat positaque in stipite dextra sentit adhuc trepidare novo sub cortice pectus |
555
|
conplexusque suis ramos ut membra lacertis
oscula dat ligno; refugit tamen oscula lignum. cui deus 'at, quoniam coniunx mea non potes esse, arbor eris certe' dixit 'mea! semper habebunt te coma, te citharae, te nostrae, laure, pharetrae; |
560
|
tu ducibus Latiis aderis, cum laeta Triumphum vox canet et visent longas Capitolia pompas; postibus Augustis eadem fidissima custos ante fores stabis mediamque tuebere quercum, utque meum intonsis caput est iuvenale capillis, |
565
|
tu quoque perpetuos semper gere frondis honores!'
finierat Paean: factis modo laurea ramis adnuit utque caput visa est agitasse cacumen. |
|
Die Metamorphose hat ätiologischen Charakter: Sie erklärt die enge Verbindung des Lorbeers (ἡ δάφνη) mit dem Kult Apollons als Ergebnis einer unerfüllten Liebe des Gottes zu der Nymphe Daphne.
Peneia (oder Peneis; Vok.: Penei) - Tochter des Peneus (Hauptfluß in Thessalien) /
Cupido, inis, m - Eros (Amor): Liebesgott (Sohn der Aphrodite) / Delius - Antonomasie für Apollon (auf Delos geboren) / serpens, entis,
f - Schlache, Drachen: Python, von Apollon erlegt / amorem
inritare - Liebe erwecken / laudes
adserere - Ruhm beanspruchen / Phoibos - Beiname Apollons / Parnasus,
i, m - Berg in Griechenland, an dessen Hang Delphi mit dem bekannten Tempel und Orakel des Apollon liegt /
Apollineus - Adjektivattribut statt Genitivattribut Apollinis / nomen amantis - <schon> das Wort "Liebhaber" (Gen. explicativus) / Phoebe - Artemis (Schwester des Phoibos) / Hymen,
enis, m - Gott der Hochzeit und Hochzeitslied / verecundus rubor - Schamröte / ora - acc. graecus / <e> collo pendere / media
plus parte - über die Hälfte (Abl. mensurae) / notare - kennzeichnen, h.: aufreißen / sentis,
is, m - Dornbusch / Claros, i, f - leinasiatische Kultstätte Apollons (bei Kolophon) / Tenedos,
i, f - Insel vor Troja / Patareus, a, um - Adj. zu Patara, orum, n - Apollonorakel in Lykien / vacuus: sc <von Liebe> / potentia mihi subiecta est - die Wirkung ist mir unterstellt |
Gabriele ECKART: Daphne
Nun bin ich Lorbeer Gott hat mich erhört Gerettet ist die Tugend Keiner sagt: Aha Sie fiel Sie gab sich auf Betört Von des Apollos Brunst ... Beklagt Soll es hier sein O Gott was tatest du Nun bin ich Baum Statt Haut bedeckt mich Rinde Und statt Apollos Lippen streifen Winde Kalt meine Brüste Immerzu Plagt mich die Vorstellung: O du Apoll Der mich verehrt fortan Wie wärs gewesen Wenn ich stattdessen ... Es ist grauenvoll Mein Dasein Unerhört sind diese Spesen Die ich bezahl für das Verehrtsein Glück Wo bist du Gott verwandle mich zurück! [aus: G. ECKART: Wie mag ich alles was beginnt, Köln 1987, S. 30]
OBERG, E.; WÖHRMANN: P. OVIDIUS NASO. Orpheus und Eurydike; Apollon und Daphne (Explicata Latinitas), Berlin 1996
|
Sententiae excerptae: Lat. zu "Ov" und "met"49
bella gerant alii, tu, felix Austria, nube! bella gerant alii, Protesilaus amet!)
Andere mögen Krieg führen, du, glückliches Österreich heirate! Andere mögen Krieg führen, du Protesilaos liebe!)
*Ov.her.13,82
224
perlucidior vitro
durchsichtiger als Glas
Hor.c.1,18,16 (cf.Ov.met.13,791)
105
Labitur occulte fallitque volatilis aetas.
Unbemerkt entgleitet und täuscht uns die flüchtige Zeit.
Ov.met.10,519
120
nihil est annis velocius
nichts ist schneller als die Jahre
Ov.met.10,520
860
Qui timet amicum, vim non novit nominis.
Wer Angst hat vor dem Freund, verkennt des Wortes Sinn.
Publil.Syr.Q40
Literatur: zu "Ovid" und "Daphne"4211
Giebel, Marion
Ovid, mit Selbstzeugnissen und Bilddokumenten dargestellt on Marion Giebel.
Reinbek (rororo monographien 460) 1991
4182
Ovid / Albrecht
Metamorphosen : lateinisch, deutsch / P. Ovidius Naso. Übers. und hrsg. von Michael von Albrecht,
Stuttgart : Reclam, 2010
4194
Ovid / Anderson
Ovid's Metamorphoses. Ed. with introduction and commentary by William Scovil Anderson
Books 1-5.
Book 6-10.
University of Oklahoma Press, 1972 ff.
4185
Ovid / Benedicter, Maier, Rieger
Ovid, Metamorphosen und andere Dichtungen mit Begleittexten, bearbeitet von Benedicter, Maier, Rieger
Bamberg : Buchner, 1/1988 (Ratio 15)
4193
Ovid / Bömer
Publius Ovidius Naso. Metamorphosen, Kommentar.
I. Buch 1-3, 1966
II. Buch 4-5,1976
III. Buch 6-7
IV. Buch 8-9, 1977
V. Buch 10-11, 1980
VI. Buch 12-13, 1982
VII. Buch 14-15, 1986.
Heidelberg, Winter, 1966-1986
4195
Ovid / Bosselaar
P. Ovidii Nasonis Metamorphoseon libri I-XV. Textus et commentarius. Naar de Editie van D.E. Bosselaar in vijfde Druck uitgegeven door Boricus A. van Proosdij.
Leiden 1968.
4196
Ovid / Breitenbach
Publius Ovidius Naso: Metamorphosen. Epos in 15 Büchern. Übersetzt und hg. von Hermann Breitenbach.
Zürich 2,1964.
4183
Ovid / Divjak / Ratkowitsch
Ovid, Textband, Kommentar
Wien, Hölder-Pichler-Tempsky / München, Oldenbourg
4199
Ovid / Eichert
Vollständiges Wörterbuch zu den Verwandlungen des Publius Ovidius Naso
Hildesheim, Olms, 1972 (Ndr. Hannover 1878)
4200
Ovid / Gierig
P. Ovidii Nasonis Metamorphoses. Recensuit, varietate lectionis notisque instruxit Gottlieb Erdmann Gierig. Index verborum. Index nominum.
I. Buch 1-7
II. Buch 8-15
Lipsiae (Sumtu E.B.Schwickerti) 3/1821
4192
Ovid / Haupt, Ehwald
Publius Ovidius Naso. Metamorphosen, hg. u. erkl. v. M. Haupt und R. Ehwald, korrig. und. bibliograph. erg. v. M.v.Albrecht.
Bd. I: Buch 1-7
Bd. II: Buc 8-15-
Zürich, Dublin 5,1966
4201
Ovid / Rode, Fink
Ovid, Metamorphosen. Das Buch der Mythen und Verwandlungen. ach der ersten deutschen Prosaübersetzung durch August v. Rode neu übersetzt und herausgegeben v. Gerhard Fink.
Patros, Albatros, 2005
4197
Ovid / Rösch
Publius Ovidius Naso: Metamorphosen. In deutsche Hexameter übertragen und hg. von Erich Rösch. Mit einer Einführung von Niklas Holzberg.
München, Zürich 11,1988.
4204
Ovid / Rubricastellanus, Frei
P. Ovidii Nasonis Metamorphoses selectae, composuit Rubricastellanus, pinxit Martin Frei.
Stuttgart, Klett 1/1997
4198
Ovid / Suchier
Publius Ovidius Naso. Metamorphosen. Übers. v. R. Suchier
München 1959
4206
Ovid / Suchier
Publius Ovidius Naso, Metamorphosen, mit den Radierungen von pablo Picasso. Übersetzung von Suchier.
Wiesbaden (Drei Lieien Verlag)
4208
Ovid / Voß
Ovid, Verwandlungen, übersetzt v. Joh. Hch. Voß (Auswahl)
Leipzi (Reclam 356-357a)
© 2000 - 2023 - /Lat/ov/LatLektOvI452-567.php - Letzte Aktualisierung: 26.12.2020 - 15:13 |