Publius Vergilius Maro

Aeneis

LIBER V - lateinisch

Auf Sizilien: Leichenspiele zum Todestag des Anchises, Brand der Schiffe

lat. - dtsch. | I | II | III | IV | V | VI | VII | VIII | IX | X | XI | XII

lateinisch: | I | II | III | IV | V | VI | VII | VIII | IX | X | XI | XII

deutsch: | I | II | III | IV | V | VI | VII | VIII | IX | X | XI | XII

Kompos.: | I-XII | I | II | III | IV | V | VI | VII | VIII | IX | X | XI | XII

Eclog: | I | II | III | IV | V | VI | VII | VIII | IX | X


Klicken Sie, um zwischen Originaltext und Übersetzung zu wechseln, die (rot unterlegte) Verszahl an!

1	Interea medium Aeneas iam classe tenebat certus iter fluctusque atros Aquilone secabat moenia respiciens, quae iam infelicis Elissae conlucent flammis. quae tantum accenderit ignem
5	causa latet; duri magno sed amore dolores polluto, notumque furens quid femina possit, triste per augurium Teucrorum pectora ducunt. ut pelagus tenuere rates nec iam amplius ulla occurrit tellus, maria undique et undique caelum,
10	olli caeruleus supra caput astitit imber noctem hiememque ferens et inhorruit unda tenebris. ipse gubernator puppi Palinurus ab alta: "heu quianam tanti cinxerunt aethera nimbi? quidve, pater Neptune, paras?" sic deinde locutus
15	colligere arma iubet validisque incumbere remis, obliquatque sinus in ventum ac talia fatur: "magnanime Aenea, non, si mihi Iuppiter auctor spondeat, hoc sperem Italiam contingere caelo. mutati transversa fremunt et vespere ab atro
20	consurgunt venti, atque in nubem cogitur aër. nec nos obniti contra nec tendere tantum sufficimus. superat quoniam Fortuna, sequamur, quoque vocat vertamus iter. nec litora longe fida reor fraterna Erycis portusque Sicanos,
25	si modo rite memor servata remetior astra." tum pius Aeneas: "equidem sic poscere ventos iamdudum et frustra cerno te tendere contra. flecte viam velis. an sit mihi gratior ulla, quove magis fessas optem dimittere navis,
30	quam quae Dardanium tellus mihi servat Acesten et patris Anchisae gremio complectitur ossa?" haec ubi dicta, petunt portus et vela secundi intendunt Zephyri; fertur cita gurgite classis, et tandem laeti notae advertuntur harenae.
35	At procul ex celso miratus vertice montis adventum sociasque rates occurrit Acestes, horridus in iaculis et pelle Libystidis ursae, Troia Criniso conceptum flumine mater quem genuit. veterum non immemor ille parentum
40	gratatur reduces et gaza laetus agresti excipit, ac fessos opibus solatur amicis. Postera cum primo stellas Oriente fugarat clara dies, socios in coetum litore ab omni advocat Aeneas tumulique ex aggere fatur:
45	"Dardanidae magni, genus alto a sanguine divum, annuus exactis completur mensibus orbis, ex quo reliquias divinique ossa parentis condidimus terra maestasque sacravimus aras; iamque dies, nisi fallor, adest, quem semper acerbum,
50	semper honoratum - sic di voluistis - habebo. hunc ego Gaetulis agerem si Syrtibus exsul, Argolicove mari deprensus et urbe Mycenae, annua vota tamen sollemnisque ordine pompas exsequerer strueremque suis altaria donis.
55	nunc ultro ad cineres ipsius et ossa parentis haud equidem sine mente, reor, sine numine divum adsumus et portus delati intramus amicos. ergo agite et laetum cuncti celebremus honorem: poscamus ventos, atque haec me sacra quotannis
60	urbe velit posita templis sibi ferre dicatis. bina boum vobis Troia generatus Acestes dat numero capita in navis; adhibete penatis et patrios epulis et quos colit hospes Acestes. praeterea, si nona diem mortalibus almum
65	Aurora extulerit radiisque retexerit orbem, prima citae Teucris ponam certamina classis; quique pedum cursu valet, et qui viribus audax aut iaculo incedit melior levibusque sagittis, seu crudo fidit pugnam committere caestu,
70	cuncti adsint meritaeque exspectent praemia palmae. ore favete omnes et cingite tempora ramis. Sic fatus velat materna tempora myrto. hoc Helymus facit, hoc aevi maturus Acestes, hoc puer Ascanius, sequitur quos cetera pubes.
75	ille e concilio multis cum milibus ibat ad tumulum magna medius comitante caterva. hic duo rite mero libans carchesia Baccho fundit humi, duo lacte novo, duo sanguine sacro, purpureosque iacit flores ac talia fatur:
80	"salve, sancte parens, iterum; salvete, recepti nequiquam cineres animaeque umbraeque paternae. non licuit finis Italos fataliaque arva nec tecum Ausonium, quicumque est, quaerere Thybrim." dixerat haec, adytis cum lubricus anguis ab imis
85	septem ingens gyros, septena volumina traxit amplexus placide tumulum lapsusque per aras, caeruleae cui terga notae maculosus et auro squamam incendebat fulgor, ceu nubibus arcus mille iacit varios adverso sole colores.
90	obstipuit visu Aeneas. ille agmine longo tandem inter pateras et levia pocula serpens libavitque dapes rursusque innoxius imo successit tumulo et depasta altaria liquit. hoc magis inceptos genitori instaurat honores,
95	incertus geniumne loci famulumne parentis esse putet; caedit binas de more bidentis totque sues, totidem nigrantis terga iuvencos, vinaque fundebat pateris animamque vocabat Anchisae magni manisque Acheronte remissos.
100	nec non et socii, quae cuique est copia, laeti dona ferunt, onerant aras mactantque iuvencos; ordine aëna locant alii fusique per herbam subiciunt veribus prunas et viscera torrent. Exspectata dies aderat nonamque serena
105	Auroram Phaethontis equi iam luce vehebant, famaque finitimos et clari nomen Acestae excierat; laeto complerant litora coetu visuri Aeneadas, pars et certare parati. munera principio ante oculos circoque locantur
110	in medio, sacri tripodes viridesque coronae et palmae pretium victoribus, armaque et ostro perfusae vestes, argenti aurique talenta; et tuba commissos medio canit aggere ludos. Prima pares ineunt gravibus certamina remis
115	quattuor ex omni delectae classe carinae. velocem Mnestheus agit acri remige Pristim, mox Italus Mnestheus, genus a quo nomine Memmi, ingentemque Gyas ingenti mole Chimaeram, urbis opus, triplici pubes quam Dardana versu
120	impellunt, terno consurgunt ordine remi; Sergestusque, domus tenet a quo Sergia nomen, Centauro invehitur magna, Scyllaque Cloanthus caerulea, genus unde tibi, Romane Cluenti. Est procul in pelago saxum spumantia contra
125	litora, quod tumidis summersum tunditur olim fluctibus, hiberni condunt ubi sidera Cauri; tranquillo silet immotaque attollitur unda campus et apricis statio gratissima mergis. hic viridem Aeneas frondenti ex ilice metam
130	constituit signum nautis pater, unde reverti scirent et longos ubi circumflectere cursus. tum loca sorte legunt ipsique in puppibus auro ductores longe effulgent ostroque decori; cetera populea velatur fronde iuventus
135	nudatosque umeros oleo perfusa nitescit. considunt transtris, intentaque bracchia remis; intenti exspectant signum, exsultantiaque haurit corda pavor pulsans laudumque arrecta cupido. inde ubi clara dedit sonitum tuba, finibus omnes,
140	haud mora, prosiluere suis; ferit aethera clamor nauticus, adductis spumant freta versa lacertis. infindunt pariter sulcos, totumque dehiscit convulsum remis rostrisque tridentibus aequor. non tam praecipites biiugo certamine campum
145	corripuere ruuntque effusi carcere currus, nec sic immissis aurigae undantia lora concussere iugis pronique in verbera pendent. tum plausu fremituque virum studiisque faventum consonat omne nemus, vocemque inclusa volutant
150	litora, pulsati colles clamore resultant. Effugit ante alios primisque elabitur undis turbam inter fremitumque Gyas; quem deinde Cloanthus consequitur, melior remis, sed pondere pinus tarda tenet. post hos aequo discrimine Pristis
155	Centaurusque locum tendunt superare priorem; et nunc Pristis habet, nunc victam praeterit ingens Centaurus, nunc una ambae iunctisque feruntur frontibus et longa sulcant vada salsa carina. iamque propinquabant scopulo metamque tenebant,
160	cum princeps medioque Gyas in gurgite victor rectorem navis compellat voce Menoeten: "quo tantum mihi dexter abis? huc derige cursum; litus ama et laeva stringat sine palmula cautes; altum alii teneant." dixit; sed caeca Menoetes
165	saxa timens proram pelagi detorquet ad undas. "quo diversus abis?" iterum "pete saxa, Menoete!" cum clamore Gyas revocabat, et ecce Cloanthum respicit instantem tergo et propiora tenentem. ille inter navemque Gyae scopulosque sonantis
170	radit iter laevum interior subitoque priorem praeterit et metis tenet aequora tuta relictis. tum vero exarsit iuveni dolor ossibus ingens nec lacrimis caruere genae, segnemque Menoeten oblitus decorisque sui sociumque salutis
175	in mare praecipitem puppi deturbat ab alta; ipse gubernaclo rector subit, ipse magister hortaturque viros clavumque ad litora torquet. at gravis ut fundo vix tandem redditus imo est iam senior madidaque fluens in veste Menoetes
180	summa petit scopuli siccaque in rupe resedit. illum et labentem Teucri et risere natantem et salsos rident revomentem pectore fluctus. Hic laeta extremis spes est accensa duobus, Sergesto Mnestheique, Gyan superare morantem.
185	Sergestus capit ante locum scopuloque propinquat, nec tota tamen ille prior praeeunte carina; parte prior, partim rostro premit aemula Pristis. at media socios incedens nave per ipsos hortatur Mnestheus: "nunc, nunc insurgite remis,
190	Hectorei socii, Troiae quos sorte suprema delegi comites; nunc illas promite viris, nunc animos, quibus in Gaetulis Syrtibus usi Ionioque mari Maleaeque sequacibus undis. non iam prima peto Mnestheus neque vincere certo
195	- quamquam o! - sed superent quibus hoc, Neptune, dedisti -; extremos pudeat rediisse: hoc vincite, cives, et prohibete nefas." olli certamine summo procumbunt: vastis tremit ictibus aerea puppis subtrahiturque solum, tum creber anhelitus artus
200	aridaque ora quatit, sudor fluit undique rivis. attulit ipse viris optatum casus honorem: namque furens animi dum proram ad saxa suburget interior spatioque subit Sergestus iniquo, infelix saxis in procurrentibus haesit.
205	concussae cautes et acuto in murice remi obnixi crepuere inlisaque prora pependit. consurgunt nautae et magno clamore morantur ferratasque trudes et acuta cuspide contos expediunt fractosque legunt in gurgite remos.
210	at laetus Mnestheus successuque acrior ipso agmine remorum celeri ventisque vocatis prona petit maria et pelago decurrit aperto. qualis spelunca subito commota columba, cui domus et dulces latebroso in pumice nidi,
215	fertur in arva volans plausumque exterrita pennis dat tecto ingentem, mox aëre lapsa quieto radit iter liquidum celeris neque commovet alas: sic Mnestheus, sic ipsa fuga secat ultima Pristis aequora, sic illam fert impetus ipse volantem.
220	et primum in scopulo luctantem deserit alto Sergestum brevibusque vadis frustraque vocantem auxilia et fractis discentem currere remis. inde Gyan ipsamque ingenti mole Chimaeram consequitur; cedit, quoniam spoliata magistro est.
225	solus iamque ipso superest in fine Cloanthus, quem petit et summis adnixus viribus urget. Tum vero ingeminat clamor cunctique sequentem instigant studiis, resonatque fragoribus aether. hi proprium decus et partum indignantur honorem
230	ni teneant, vitamque volunt pro laude pacisci; hos successus alit: possunt, quia posse videntur. et fors aequatis cepissent praemia rostris, ni palmas ponto tendens utrasque Cloanthus fudissetque preces divosque in vota vocasset:
235	"di, quibus imperium est pelagi, quorum aequora curro, vobis laetus ego hoc candentem in litore taurum constituam ante aras voti reus, extaque salsos proiciam in fluctus et vina liquentia fundam." dixit, eumque imis sub fluctibus audiit omnis
240	Nereidum Phorcique chorus Panopeaque virgo, et pater ipse manu magna Portunus euntem impulit: illa Noto citius volucrique sagitta ad terram fugit et portu se condidit alto. tum satus Anchisa cunctis ex more vocatis
245	victorem magna praeconis voce Cloanthum declarat viridique advelat tempora lauro, muneraque in navis ternos optare iuvencos vinaque et argenti magnum dat ferre talentum. ipsis praecipuos ductoribus addit honores:
250	victori chlamydem auratam, quam plurima circum purpura maeandro duplici Meliboea cucurrit, intextusque puer frondosa regius Ida velocis iaculo cervos cursuque fatigat acer, anhelanti similis, quem praepes ab Ida
255	sublimem pedibus rapuit Iovis armiger uncis; longaevi palmas nequiquam ad sidera tendunt custodes, saevitque canum latratus in auras. at qui deinde locum tenuit virtute secundum, levibus huic hamis consertam auroque trilicem
260	loricam, quam Demoleo detraxerat ipse victor apud rapidum Simoenta sub Ilio alto, donat habere, viro decus et tutamen in armis. vix illam famuli Phegeus Sagarisque ferebant multiplicem conixi umeris; indutus at olim
265	Demoleos cursu palantis Troas agebat. tertia dona facit geminos ex aere lebetas cymbiaque argento perfecta atque aspera signis. iamque adeo donati omnes opibusque superbi puniceis ibant evincti tempora taenis,
270	cum saevo e scopulo multa vix arte revulsus amissis remis atque ordine debilis uno inrisam sine honore ratem Sergestus agebat. qualis saepe viae deprensus in aggere serpens, aerea quem obliquum rota transiit aut gravis ictu
275	seminecem liquit saxo lacerumque viator; nequiquam longos fugiens dat corpore tortus parte ferox ardensque oculis et sibila colla arduus attollens; pars vulnere clauda retentat nexantem nodis seque in sua membra plicantem:
280	tali remigio navis se tarda movebat; vela facit tamen et velis subit ostia plenis. Sergestum Aeneas promisso munere donat servatam ob navem laetus sociosque reductos. olli serva datur operum haud ignara Minervae,
285	Cressa genus, Pholoe, geminique sub ubere nati. Hoc pius Aeneas misso certamine tendit gramineum in campum, quem collibus undique curvis cingebant silvae, mediaque in valle theatri circus erat; quo se multis cum milibus heros
290	consessu medium tulit exstructoque resedit. hic, qui forte velint rapido contendere cursu, invitat pretiis animos, et praemia ponit. undique conveniunt Teucri mixtique Sicani, Nisus et Euryalus primi,
295	Euryalus forma insignis viridique iuventa, Nisus amore pio pueri; quos deinde secutus regius egregia Priami de stirpe Diores; hunc Salius simul et Patron, quorum alter Acarnan, alter ab Arcadio Tegeaeae sanguine gentis;
300	tum duo Trinacrii iuvenes, Helymus Panopesque adsueti silvis, comites senioris Acestae; multi praeterea, quos fama obscura recondit. Aeneas quibus in mediis sic deinde locutus: "accipite haec animis laetasque advertite mentes.
305	nemo ex hoc numero mihi non donatus abibit. Cnosia bina dabo levato lucida ferro spicula caelatamque argento ferre bipennem; omnibus hic erit unus honos. tres praemia primi accipient flavaque caput nectentur oliva.
310	primus equum phaleris insignem victor habeto; alter Amazoniam pharetram plenamque sagittis Threiciis, lato quam circum amplectitur auro balteus et tereti subnectit fibula gemma; tertius Argolica hac galea contentus abito."
315	Haec ubi dicta, locum capiunt signoque repente corripiunt spatia audito limenque relinquunt, effusi nimbo similes. simul ultima signant, primus abit longeque ante omnia corpora Nisus emicat et ventis et fulminis ocior alis;
320	proximus huic, longo sed proximus intervallo, insequitur Salius; spatio post deinde relicto tertius Euryalus; Euryalumque Helymus sequitur; quo deinde sub ipso ecce volat calcemque terit iam calce Diores
325	incumbens umero, spatia et si plura supersint transeat elapsus prior ambiguumque relinquat. iamque fere spatio extremo fessique sub ipsam finem adventabant, levi cum sanguine Nisus labitur infelix, caesis ut forte iuvencis
330	fusus humum viridisque super madefecerat herbas. hic iuvenis iam victor ovans vestigia presso haud tenuit titubata solo, sed pronus in ipso concidit immundoque fimo sacroque cruore. non tamen Euryali, non ille oblitus amorum:
335	nam sese opposuit Salio per lubrica surgens; ille autem spissa iacuit revolutus harena, emicat Euryalus et munere victor amici prima tenet, plausuque volat fremituque secundo. post Helymus subit et nunc tertia palma Diores.
340	hic totum caveae consessum ingentis et ora prima patrum magnis Salius clamoribus implet, ereptumque dolo reddi sibi poscit honorem. tutatur favor Euryalum lacrimaeque decorae, gratior et pulchro veniens in corpore virtus.
345	adiuvat et magna proclamat voce Diores, qui subiit palmae frustraque ad praemia venit ultima, si primi Salio reddentur honores. tum pater Aeneas "vestra" inquit "munera vobis certa manent, pueri et palmam movet ordine nemo;
350	me liceat casus miserari insontis amici." sic fatus tergum Gaetuli immane leonis dat Salio villis onerosum atque unguibus aureis. hic Nisus "si tanta" inquit "sunt praemia victis, et te lapsorum miseret, quae munera Niso
355	digna dabis, primam merui qui laude coronam ni me, quae Salium, fortuna inimica tulisset?" et simul his dictis faciem ostentabat et udo turpia membra fimo. risit pater optimus olli et clipeum efferri iussit, Didymaonis artes,
360	Neptuni sacro Danais de poste refixum. hoc iuvenem egregium praestanti munere donat. Post, ubi confecti cursus et dona peregit, "nunc, si cui virtus animusque in pectore praesens, adsit et evinctis attollat bracchia palmis":
365	sic ait, et geminum pugnae proponit honorem, victori velatum auro vittisque iuvencum, ensem atque insignem galeam solacia victo. nec mora; continuo vastis cum viribus effert ora Dares magnoque virum se murmure tollit,
370	solus qui Paridem solitus contendere contra, idemque ad tumulum quo maximus occubat Hector victorem Buten immani corpore, qui se Bebrycia veniens Amyci de gente ferebat, perculit et fulva moribundum extendit harena.
375	talis prima Dares caput altum in proelia tollit, ostenditque umeros latos alternaque iactat bracchia protendens et verberat ictibus auras. quaeritur huic alius; nec quisquam ex agmine tanto audet adire virum manibusque inducere caestus.
380	ergo alacris cunctosque putans excedere palma Aeneae stetit ante pedes, nec plura moratus tum laeva taurum cornu tenet atque ita fatur: "nate dea, si nemo audet se credere pugnae, quae finis standi? quo me decet usque teneri?
385	ducere dona iube." cuncti simul ore fremebant Dardanidae reddique viro promissa iubebant. Hic gravis Entellum dictis castigat Acestes, proximus ut viridante toro consederat herbae: "Entelle, heroum quondam fortissime frustra,
390	tantane tam patiens nullo certamine tolli dona sines? ubi nunc nobis deus ille, magister nequiquam memoratus, Eryx? ubi fama per omnem Trinacriam et spolia illa tuis pendentia tectis?" ille sub haec: "non laudis amor nec gloria cessit
395	pulsa metu; sed enim gelidus tardante senecta sanguis hebet, frigentque effetae in corpore vires. si mihi quae quondam fuerat quaque improbus iste exsultat fidens, si nunc foret illa iuventas, haud equidem pretio inductus pulchroque iuvenco
400	venissem, nec dona moror." sic deinde locutus in medium geminos immani pondere caestus proiecit, quibus acer Eryx in proelia suetus ferre manum duroque intendere bracchia tergo. obstipuere animi: tantorum ingentia septem
405	terga boum plumbo insuto ferroque rigebant. ante omnis stupet ipse Dares longeque recusat, magnanimusque Anchisiades et pondus et ipsa huc illuc vinclorum immensa volumina versat. tum senior talis referebat pectore voces:
410	"quid, si quis caestus ipsius et Herculis arma vidisset tristemque hoc ipso in litore pugnam? haec germanus Eryx quondam tuus arma gerebat - sanguine cernis adhuc sparsoque infecta cerebro -, his magnum Alciden contra stetit, his ego suetus,
415	dum melior viris sanguis dabat, aemula necdum temporibus geminis canebat sparsa senectus. sed si nostra Dares haec Troius arma recusat idque pio sedet Aeneae, probat auctor Acestes, aequemus pugnas. Erycis tibi terga remitto
420	- solve metus -, et tu Troianos exue caestus." haec fatus duplicem ex umeris reiecit amictum et magnos membrorum artus, magna ossa lacertosque exuit atque ingens media consistit harena. tum satus Anchisa caestus pater extulit aequos
425	et paribus palmas amborum innexuit armis. constitit in digitos extemplo arrectus uterque bracchiaque ad superas interritus extulit auras. abduxere retro longe capita ardua ab ictu immiscentque manus manibus pugnamque lacessunt,
430	ille pedum melior motu fretusque iuventa, hic membris et mole ualens; sed tarda trementi genua labant, vastos quatit aeger anhelitus artus. multa viri nequiquam inter se vulnera iactant, multa cavo lateri ingeminant et pectore vastos
435	dant sonitus, erratque auris et tempora circum crebra manus, duro crepitant sub vulnere malae. stat gravis Entellus nisuque immotus eodem corpore tela modo atque oculis vigilantibus exit. ille, velut celsam oppugnat qui molibus urbem
440	aut montana sedet circum castella sub armis, nunc hos, nunc illos aditus, omnemque pererrat arte locum et variis adsultibus inritus urget. ostendit dextram insurgens Entellus et alte extulit, ille ictum venientem a vertice velox
445	praevidit celerique elapsus corpore cessit; Entellus viris in ventum effudit et ultro ipse gravis graviterque ad terram pondere vasto concidit, ut quondam cava concidit aut Erymantho aut Ida in magna radicibus eruta pinus.
450	consurgunt studiis Teucri et Trinacria pubes; it clamor caelo primusque accurrit Acestes aequaevumque ab humo miserans attollit amicum. at non tardatus casu neque territus heros acrior ad pugnam redit ac vim suscitat ira;
455	tum pudor incendit viris et conscia virtus, praecipitemque Daren ardens agit aequore toto nunc dextra ingeminans ictus, nunc ille sinistra. nec mora nec requies: quam multa grandine nimbi culminibus crepitant, sic densis ictibus heros
460	creber utraque manu pulsat versatque Dareta. Tum pater Aeneas procedere longius iras et saevire animis Entellum haud passus acerbis, sed finem imposuit pugnae fessumque Dareta eripuit mulcens dictis ac talia fatur:
465	"infelix, quae tanta animum dementia cepit? non viris alias conversaque numina sentis? cede deo." dixitque et proelia voce diremit. ast illum fidi aequales genua aegra trahentem iactantemque utroque caput crassumque cruorem
470	ore eiectantem mixtosque in sanguine dentes ducunt ad navis; galeamque ensemque vocati accipiunt, palmam Entello taurumque relinquunt. hic victor superans animis tauroque superbus "nate dea, vosque haec" inquit "cognoscite, Teucri,
475	et mihi quae fuerint iuvenali in corpore vires et qua servetis revocatum a morte Dareta." dixit, et adversi contra stetit ora iuvenci qui donum astabat pugnae, durosque reducta libravit dextra media inter cornua caestus
480	arduus, effractoque inlisit in ossa cerebro: sternitur exanimisque tremens procumbit humi bos. ille super talis effundit pectore voces: "hanc tibi, Eryx, meliorem animam pro morte Daretis persolvo; hic victor caestus artemque repono."
485	Protinus Aeneas celeri certare sagitta invitat qui forte velint et praemia dicit, ingentique manu malum de nave Seresti erigit et volucrem traiecto in fune columbam, quo tendant ferrum, malo suspendit ab alto.
490	convenere viri deiectamque aerea sortem accepit galea, et primus clamore secundo Hyrtacidae ante omnis exit locus Hippocoontis; quem modo navali Mnestheus certamine victor consequitur, viridi Mnestheus evinctus oliva.
495	tertius Eurytion, tuus, o clarissime, frater, Pandare, qui quondam iussus confundere foedus in medios telum torsisti primus Achivos. extremus galeaque ima subsedit Acestes, ausus et ipse manu iuvenum temptare laborem.
500	tum validis flexos incurvant viribus arcus pro se quisque viri et depromunt tela pharetris, primaque per caelum nervo stridente sagitta Hyrtacidae iuvenis volucris diverberat auras, et venit adversique infigitur arbore mali.
505	intremuit malus micuitque exterrita pennis ales, et ingenti sonuerunt omnia plausu. post acer Mnestheus adducto constitit arcu alta petens, pariterque oculos telumque tetendit. ast ipsam miserandus avem contingere ferro
510	non valuit; nodos et vincula linea rupit quis innexa pedem malo pendebat ab alto; illa Notos atque atra volans in nubila fugit. tum rapidus, iamdudum arcu contenta parato tela tenens, fratrem Eurytion in vota vocavit,
515	iam vacuo laetam caelo speculatus et alis plaudentem nigra figit sub nube columbam. decidit exanimis vitamque reliquit in astris aetheriis fixamque refert delapsa sagittam. Amissa solus palma superabat Acestes,
520	qui tamen aërias telum contendit in auras ostentans artemque pater arcumque sonantem. hic oculis subitum obicitur magnoque futurum augurio monstrum; docuit post exitus ingens seraque terrifici cecinerunt omina vates.
525	namque volans liquidis in nubibus arsit harundo signavitque viam flammis tenuisque recessit consumpta in ventos, caelo ceu saepe refixa transcurrunt crinemque volantia sidera ducunt. attonitis haesere animis superosque precati
530	Trinacrii Teucrique viri, nec maximus omen abnuit Aeneas, sed laetum amplexus Acesten muneribus cumulat magnis ac talia fatur: "sume, pater, nam te voluit rex magnus Olympi talibus auspiciis exsortem ducere honores.
535	ipsius Anchisae longaevi hoc munus habebis, cratera impressum signis, quem Thracius olim Anchisae genitori in magno munere Cisseus ferre sui dederat monimentum et pignus amoris." sic fatus cingit viridanti tempora lauro
540	et primum ante omnis victorem appellat Acesten. nec bonus Eurytion praelato invidit honori, quamvis solus avem caelo deiecit ab alto. proximus ingreditur donis qui vincula rupit, extremus volucri qui fixit harundine malum.
545	At pater Aeneas nondum certamine misso custodem ad sese comitemque impubis Iuli Epytiden vocat, et fidam sic fatur ad aurem: "vade age et Ascanio, si iam puerile paratum agmen habet secum cursusque instruxit equorum,
550	ducat avo turmas et sese ostendat in armis dic" ait. ipse omnem longo decedere circo infusum populum et campos iubet esse patentis. incedunt pueri pariterque ante ora parentum frenatis lucent in equis, quos omnis euntis
555	Trinacriae mirata fremit Troiaeque iuventus. omnibus in morem tonsa coma pressa corona; cornea bina ferunt praefixa hastilia ferro, pars levis umero pharetras; it pectore summo flexilis obtorti per collum circulus auri.
560	tres equitum numero turmae ternique vagantur ductores; pueri bis seni quemque secuti agmine partito fulgent paribusque magistris. una acies iuvenum, ducit quam parvus ovantem nomen avi referens Priamus, tua clara, Polite,
565	progenies, auctura Italos; quem Thracius albis portat equus bicolor maculis, vestigia primi alba pedis frontemque ostentans arduus albam. alter Atys, genus unde Atii duxere Latini, parvus Atys pueroque puer dilectus Iulo.
570	extremus formaque ante omnis pulcher Iulus Sidonio est invectus equo, quem candida Dido esse sui dederat monimentum et pignus amoris. cetera Trinacriis pubes senioris Acestae fertur equis.
575	excipiunt plausu pavidos gaudentque tuentes Dardanidae, veterumque agnoscunt ora parentum. postquam omnem laeti consessum oculosque suorum lustravere in equis, signum clamore paratis Epytides longe dedit insonuitque flagello.
580	olli discurrere pares atque agmina terni diductis solvere choris, rursusque vocati convertere vias infestaque tela tulere. inde alios ineunt cursus aliosque recursus adversi spatiis, alternosque orbibus orbis
585	impediunt pugnaeque cient simulacra sub armis; et nunc terga fuga nudant, nunc spicula vertunt infensi, facta pariter nunc pace feruntur. ut quondam Creta fertur Labyrinthus in alta parietibus textum caecis iter ancipitemque
590	mille viis habuisse dolum, qua signa sequendi frangeret indeprensus et inremeabilis error; haud alio Teucrum nati vestigia cursu impediunt texuntque fugas et proelia ludo, delphinum similes qui per maria umida nando
595	Carpathium Libycumque secant. hunc morem cursus atque haec certamina primus Ascanius, Longam muris cum cingeret Albam, rettulit et priscos docuit celebrare Latinos, quo puer ipse modo, secum quo Troia pubes;
600	Albani docuere suos; hinc maxima porro accepit Roma et patrium servavit honorem; Troiaque nunc pueri, Troianum dicitur agmen. hac celebrata tenus sancto certamina patri. Hinc primum Fortuna fidem mutata novavit.
605	dum variis tumulo referunt sollemnia ludis, Irim de caelo misit Saturnia Iuno Iliacam ad classem ventosque aspirat eunti, multa movens necdum antiquum saturata dolorem. illa viam celerans per mille coloribus arcum
610	nulli visa cito decurrit tramite virgo. conspicit ingentem concursum et litora lustrat desertosque videt portus classemque relictam. at procul in sola secretae Troades acta amissum Anchisen flebant, cunctaeque profundum
615	pontum aspectabant flentes. heu tot vada fessis et tantum superesse maris, vox omnibus una; urbem orant, taedet pelagi perferre laborem. ergo inter medias sese haud ignara nocendi conicit et faciemque deae vestemque reponit;
620	fit Beroe, Tmarii coniunx longaeva Dorycli, cui genus et quondam nomen natique fuissent, ac sic Dardanidum mediam se matribus infert. "o miserae, quas non manus" inquit "Achaica bello traxerit ad letum patriae sub moenibus! o gens
625	infelix, cui te exitio Fortuna reservat? septima post Troiae excidium iam vertitur aestas, cum freta, cum terras omnis, tot inhospita saxa sideraque emensae ferimur, dum per mare magnum Italiam sequimur fugientem et volvimur undis.
630	hic Erycis fines fraterni atque hospes Acestes: quis prohibet muros iacere et dare civibus urbem? o patria et rapti nequiquam ex hoste penates, nullane iam Troiae dicentur moenia? nusquam Hectoreos amnis, Xanthum et Simoenta, videbo?
635	quin agite et mecum infaustas exurite puppis. nam mihi Cassandrae per somnum vatis imago ardentis dare visa faces: "hic quaerite Troiam; hic domus est" inquit "vobis." iam tempus agi res, nec tantis mora prodigiis. en quattuor arae
640	Neptuno; deus ipse faces animumque ministrat." haec memorans prima infensum vi corripit ignem sublataque procul dextra conixa coruscat et iacit. arrectae mentes stupefactaque corda Iliadum. hic una e multis, quae maxima natu,
645	Pyrgo, tot Priami natorum regia nutrix: "non Beroe vobis, non haec Rhoeteia, matres, est Dorycli coniunx; divini signa decoris ardentisque notate oculos, qui spiritus illi, qui vultus vocisque sonus vel gressus eunti.
650	ipsa egomet dudum Beroen digressa reliqui aegram, indignantem tali quod sola careret munere nec meritos Anchisae inferret honores." haec effata. at matres primo ancipites oculisque malignis
655	ambiguae spectare rates miserum inter amorem praesentis terrae fatisque vocantia regna, cum dea se paribus per caelum sustulit alis ingentemque fuga secuit sub nubibus arcum. tum vero attonitae monstris actaeque furore
660	conclamant, rapiuntque focis penetralibus ignem, pars spoliant aras, frondem ac virgulta facesque coniciunt. furit immissis Volcanus habenis transtra per et remos et pictas abiete puppis. Nuntius Anchisae ad tumulum cuneosque theatri
665	incensas perfert navis Eumelus, et ipsi respiciunt atram in nimbo volitare favillam. primus et Ascanius, cursus ut laetus equestris ducebat, sic acer equo turbata petivit castra, nec exanimes possunt retinere magistri.
670	"quis furor iste novus? quo nunc, quo tenditis" inquit "heu miserae cives? non hostem inimicaque castra Argivum, vestras spes uritis. en, ego vester Ascanius!" - galeam ante pedes proiecit inanem, qua ludo indutus belli simulacra ciebat.
675	accelerat simul Aeneas, simul agmina Teucrum. ast illae diversa metu per litora passim diffugiunt, silvasque et sicubi concava furtim saxa petunt; piget incepti lucisque, suosque mutatae agnoscunt excussaque pectore Iuno est.
680	Sed non idcirco flamma atque incendia viris indomitas posuere; udo sub robore vivit stuppa vomens tardum fumum, lentusque carinas est vapor et toto descendit corpore pestis, nec vires heroum infusaque flumina prosunt.
685	tum pius Aeneas umeris abscindere vestem auxilioque vocare deos et tendere palmas: "Iuppiter omnipotens, si nondum exosus ad unum Troianos, si quid pietas antiqua labores respicit humanos, da flammam evadere classi
690	nunc, pater, et tenuis Teucrum res eripe leto. vel tu, quod superest, infesto fulmine morti, si mereor, demitte tuaque hic obrue dextra." vix haec ediderat cum effusis imbribus atra tempestas sine more furit tonitruque tremescunt
695	ardua terrarum et campi; ruit aethere toto turbidus imber aqua densisque nigerrimus Austris, implenturque super puppes, semusta madescunt robora, restinctus donec vapor omnis et omnes quattuor amissis servatae a peste carinae.
700	At pater Aeneas casu concussus acerbo nunc huc ingentis, nunc illuc pectore curas mutabat versans, Siculisne resideret arvis oblitus fatorum, Italasne capesseret oras. tum senior Nautes, unum Tritonia Pallas
705	quem docuit multaque insignem reddidit arte - haec responsa dabat, vel quae portenderet ira magna deum vel quae fatorum posceret ordo; isque his Aenean solatus vocibus infit: "nate dea, quo fata trahunt retrahuntque sequamur;
710	quidquid erit, superanda omnis fortuna ferendo est. est tibi Dardanius divinae stirpis Acestes: hunc cape consiliis socium et coniunge volentem, huic trade amissis superant qui navibus et quos pertaesum magni incepti rerumque tuarum est.
715	longaevosque senes ac fessas aequore matres et quidquid tecum invalidum metuensque pericli est delige, et his habeant terris sine moenia fessi; urbem appellabunt permisso nomine Acestam." Talibus incensus dictis senioris amici
720	tum vero in curas animo diducitur omnis; et Nox atra polum bigis subvecta tenebat. visa dehinc caelo facies delapsa parentis Anchisae subito talis effundere voces: "nate, mihi vita quondam, dum vita manebat,
725	care magis, nate Iliacis exercite fatis, imperio Iovis huc venio, qui classibus ignem depulit, et caelo tandem miseratus ab alto est. consiliis pare quae nunc pulcherrima Nautes dat senior; lectos iuvenes, fortissima corda,
730	defer in Italiam. gens dura atque aspera cultu debellanda tibi Latio est. Ditis tamen ante infernas accede domos et Averna per alta congressus pete, nate, meos. non me impia namque Tartara habent, tristes umbrae, sed amoena piorum
735	concilia Elysiumque colo. huc casta Sibylla nigrarum multo pecudum te sanguine ducet. tum genus omne tuum et quae dentur moenia disces. iamque vale; torquet medios Nox umida cursus et me saevus equis Oriens adflavit anhelis."
740	dixerat et tenuis fugit ceu fumus in auras. Aeneas "quo deinde ruis? quo proripis?" inquit, "quem fugis? aut quis te nostris complexibus arcet?" haec memorans cinerem et sopitos suscitat ignis, Pergameumque Larem et canae penetralia Vestae
745	farre pio et plena supplex veneratur acerra. Extemplo socios primumque accersit Acesten et Iovis imperium et cari praecepta parentis edocet et quae nunc animo sententia constet. haud mora consiliis, nec iussa recusat Acestes:
750	transcribunt urbi matres populumque volentem deponunt, animos nil magnae laudis egentis. ipsi transtra novant flammisque ambesa reponunt robora navigiis, aptant remosque rudentisque, exigui numero, sed bello vivida virtus.
755	interea Aeneas urbem designat aratro sortiturque domos; hoc Ilium et haec loca Troiam esse iubet. gaudet regno Troianus Acestes indicitque forum et patribus dat iura vocatis. tum vicina astris Erycino in vertice sedes
760	fundatur Veneri Idaliae, tumuloque sacerdos ac lucus late sacer additus Anchiseo. Iamque dies epulata novem gens omnis, et aris factus honos: placidi straverunt aequora venti creber et aspirans rursus vocat Auster in altum.
765	exoritur procurva ingens per litora fletus; complexi inter se noctemque diemque morantur. ipsae iam matres, ipsi, quibus aspera quondam visa maris facies et non tolerabile numen, ire volunt omnemque fugae perferre laborem.
770	quos bonus Aeneas dictis solatur amicis et consanguineo lacrimans commendat Acestae. tris Eryci vitulos et Tempestatibus agnam caedere deinde iubet solvique ex ordine funem. ipse caput tonsae foliis evinctus olivae
775	stans procul in prora pateram tenet, extaque salsos proicit in fluctus ac vina liquentia fundit. prosequitur surgens a puppi ventus euntis. certatim socii feriunt mare et aequora verrunt; At Venus interea Neptunum exercita curis
780	adloquitur talisque effundit pectore questus: "Iunonis gravis ira neque exsaturabile pectus cogunt me, Neptune, preces descendere in omnis; quam nec longa dies pietas nec mitigat ulla, nec Iovis imperio fatisque infracta quiescit.
785	non media de gente Phrygum exedisse nefandis urbem odiis satis est nec poenam traxe per omnem reliquias Troiae: cineres atque ossa peremptae insequitur. causas tanti sciat illa furoris. ipse mihi nuper Libycis tu testis in undis
790	quam molem subito excierit: maria omnia caelo miscuit Aeoliis nequiquam freta procellis, in regnis hoc ausa tuis. per scelus ecce etiam Troianis matribus actis exussit foede puppis et classe subegit
795	amissa socios ignotae linquere terrae. quod superest, oro, liceat dare tuta per undas vela tibi, liceat Laurentem attingere Thybrim, si concessa peto, si dant ea moenia Parcae." Tum Saturnius haec domitor maris edidit alti:
800	"fas omne est, Cytherea, meis te fidere regnis, unde genus ducis. merui quoque; saepe furores compressi et rabiem tantam caelique marisque. nec minor in terris, Xanthum Simoentaque testor, Aeneae mihi cura tui. cum Troia Achilles
805	exanimata sequens impingeret agmina muris, milia multa daret leto, gemerentque repleti amnes nec reperire viam atque evolvere posset in mare se Xanthus, Pelidae tunc ego forti congressum Aenean nec dis nec viribus aequis
810	nube cava rapui, cuperem cum vertere ab imo structa meis manibus periurae moenia Troiae. nunc quoque mens eadem perstat mihi; pelle timores. tutus, quos optas, portus accedet Averni. unus erit tantum amissum quem gurgite quaeres;
815	unum pro multis dabitur caput." his ubi laeta deae permulsit pectora dictis, iungit equos auro genitor, spumantiaque addit frena feris manibusque omnis effundit habenas. caeruleo per summa levis volat aequora curru;
820	subsidunt undae tumidumque sub axe tonanti sternitur aequor aquis, fugiunt vasto aethere nimbi. tum variae comitum facies, immania cete, et senior Glauci chorus Inousque Palaemon Tritonesque citi Phorcique exercitus omnis;
825	laeva tenet Thetis et Melite Panopeaque virgo, Nisaee Spioque Thaliaque Cymodoceque. Hic patris Aeneae suspensam blanda vicissim gaudia pertemptant mentem; iubet ocius omnis attolli malos, intendi bracchia velis.
830	una omnes fecere pedem pariterque sinistros, nunc dextros solvere sinus; una ardua torquent cornua detorquentque; ferunt sua flamina classem. princeps ante omnis densum Palinurus agebat agmen; ad hunc alii cursum contendere iussi.
835	iamque fere mediam caeli Nox umida metam contigerat, placida laxabant membra quiete sub remis fusi per dura sedilia nautae, cum levis aetheriis delapsus Somnus ab astris aëra dimovit tenebrosum et dispulit umbras,
840	te, Palinure, petens, tibi somnia tristia portans insonti; puppique deus consedit in alta Phorbanti similis funditque has ore loquelas: "Iaside Palinure, ferunt ipsa aequora classem, aequatae spirant aurae, datur hora quieti.
845	pone caput fessosque oculos furare labori. ipse ego paulisper pro te tua munera inibo." cui vix attollens Palinurus lumina fatur: "mene salis placidi vultum fluctusque quietos ignorare iubes? mene huic confidere monstro?
850	Aenean credam - quid enim? - fallacibus auris et caeli totiens deceptus fraude sereni?" talia dicta dabat, clavumque adfixus et haerens nusquam amittebat oculosque sub astra tenebat. ecce deus ramum Lethaeo rore madentem
855	vique soporatum Stygia super utraque quassat tempora, cunctantique natantia lumina solvit. vix primos inopina quies laxaverat artus, et super incumbens cum puppis parte revulsa cumque gubernaclo liquidas proiecit in undas
860	praecipitem ac socios nequiquam saepe vocantem; ipse volans tenuis se sustulit ales ad auras. currit iter tutum non setius aequore classis promissisque patris Neptuni interrita fertur. iamque adeo scopulos Sirenum advecta subibat,
865	difficilis quondam multorumque ossibus albos; tum rauca adsiduo longe sale saxa sonabant, cum pater amisso fluitantem errare magistro sensit, et ipse ratem nocturnis rexit in undis multa gemens casuque animum concussus amici:
870	"o nimium caelo et pelago confise sereno, nudus in ignota, Palinure, iacebis harena."

Lateinisches Online-Wörterbuch.

Site-Suche:

Benutzerdefinierte Suche

- Letzte Aktualisierung: 01.01.1970 - 01:00