Nos personalia non concoquimus. Nostri consocii (Google, Affilinet) suas vias sequuntur: Google, ut intentionaliter te proprium compellet, modo ac ratione conquirit, quae sint tibi cordi. Uterque consocius crustulis memorialibus utitur. Concedis, si legere pergis.
 
 
 
top

Titus Maccius Plautus

miles gloriosus - Der Bramarbas

IV. 2

991-1093: 4. Akt, 2. Szene
 

Übersetzung nach W.A.B.Hertzberg

[ Argumentum I et II | 1-78 (I. 1) Vorspiel | 79-155 (II. 1) Prolog | 156-271 (II. 2) | 272-353 (II. 3) | 354-410 (II. 4) | 411-480 (II. 5) | 481-595 (II. 6) | 596-812 (III. 1) | 813-873 (III. 2) | 874-946 (III. 3) | 947-990 (IV. 1) | 991-1093(IV. 2) | 1094-1136 (IV. 3) | 1137-1199 (IV. 4) | 1200-1215 (IV. 5) | 1216-1283 (IV. 6) | 1284-1310 (IV. 7) | 1311-1377 (IV.8) | 1378-1393 (IV. 9) | 1394-1437 (V.1) ]
 
vorherige Seite folgende Seite
 

 

(947) 991-1010:
Versmaß: Trochäischer Septenar (versus quadratus)
septenarius trochaicus
septenarius trochaicus

 

1011-1093:
Versmaß: Septenarius (anap. catal.)
Katalektischer anapästischer Oktonar (= Anapästischer Septenar)
Anapästischer Oktonar

 

IV. 2) 991-1093
Milphidippa, Pyrgopolynices, Palaestrio
991 Mi. Iam est ante aedis circus, ubi sunt ludi faciundi mihi.
dissimulabo, hos quasi non videam neque esse hic etiamdum sciam.
Py. Tace, subauscultemus, ecquid de me fiat mentio.
Mi. Numquis nam hic prope adest, qui rem alienam potius curet quam suam,
MI. Vor der Tür' ist jetzt der Zirkus, wo mein Kampfspiel vor sich geht.
Ich will tun, als säh' ich sie gar nicht, wüsste nicht, dass schon sie hier.
PY. Schweig' und lass' uns horchen, ob sie meiner nicht Erwähnung tut.
MI. Ist hier jemand, der um andrer Sachen mehr als die eignen sorgt,
995 qui aucupet me, quid agam, qui de vesperi vivat suo?
eos nunc homines metuo, mihi ne obsint neve opstent uspiam,
domina ubi actutum huc transbitat, quae huius cupiens corporist,
quae amat hunc hominem nimium lepidum et nimia pulchritudine,
militem Pyrgopolynicem. Py. Satin haec quoque me deperit?
Der mir nachstellt, was ich treibe, der in fremde Töpfe guckt?
Solche Leute fürcht' ich, dass sie mir vertreten Weg und Steg,
Wenn meine Herrin zu dem Mann schleicht, nach dessen liebem Leib
Sie so schmachtet, zu dem holden, schönen, geliebten Kriegsmann,
Pyrgopolynikes. PY. Richtig! Sie auch ist in mich verliebt.
1000 meam laudat speciem. Pa. Edepol huius sermo haud cinerem quaeritat.
Py. Quo argumento? Pa. Quia enim loquitur laute et minime sordide.
Pa. Quippini? istaec de te loquitur: nihil attrectat sordidi.
Py. Tum autem illa ipsa est nimium lepida nimisque nitida femina.
hercle vero iam adlubescit primulum, Palaestrio.
Meine Schönheits preist sie. PA. Asche traun, bedarf ihr Vortrag nicht.
PY. Wie denn Asche? PA. Weil so glänzend sie sich ausdrückt und so rein.
Was sie von dir sagt, berühret nirgend etwas Schmutziges,
PY. Und dann ist sie selbst ein äußerst nettes, schmuckes, saubres Ding.
Gott, mich fängt es schon ein wenig an zu lüstern, Palaestrio.
1005 Pa. Priusne quam illam oculis tuis <vidisti>? Py. Quod video, id credo mihi.
tum haec celocula autem absentem subigit me, ut amem. Pa. Hercle hanc quidem
nil tu amassis; mi haec desponsast: tibi si illa hodie nupserit,
ego hanc continuo uxorem ducam. Py. Quid ergo hanc dubitas conloqui?
Pa. Sequere hac me ergo. Py. Pedisequos tibi sum. Mi. Utinam, cuius causa foras
PA. Eh' du sie gesehn mit Augen? PY. Soll ich glauben, muss ich sehn.
In Abwesenheit der Herrin lieb' ich's Avisoschiff. PA. Nein, die darfst
Du nicht lieben; dies ist meine Braut; wenn du die andre heut
Freist, nehm' ich zur Frau gleich diese. PY. Weshalb sprichst du sie nicht an?
PA. Komm' hierher! PY. Ich bin dein Diener heut. MI. Ach glückt' es mir doch jetzt,
1010 sum egressa, <eius> conveniundi mihi potestas evenat.
Pa. Erit, et tibi exoptatum optinget, bonum habe animum, ne formida;
homo quidamst, qui scit, quod quaeris, ubi sit. Mi. Quem ego hic audivi?
Pa. Socium tuorum conciliorum et participem consiliorum.
Mi. Tum pol ego id, quod celo, hau celo. Pa. Immo et celas et non celas.
Ihn zu sprechen, dessentwegen ich herauskam vor die Tür!
PA. Dein Wunsch wird dir sogleich gewährt; sei guten Muts und furchtlos,
Hier ist der Mann, der weiß, was du verlangst. MI. Wen hör' ich reden?
PA. Ihn, deines Rats Genossen, ihn, den Vertrauten deiner Pläne.
MI. Nicht berg' ich, was ich verberge! PA. Das verbirgst du nicht, auch so schon.
1015 Mi. Quo argumento? Pa. Infidos celas: ego sum tibi firme fidus.
Mi. Cedo signum, si harunc Baccharum es. Pa. Amat mulier quaedam quendam.
Mi. Pol istuc quidem multae. Pa. At non multae de digito donum mittunt.
Mi. Enim cognovi nunc, fecisti modo mi ex proclivo planum.
sed hic numquis adest? Pa. Vel adest vel non. Mi. Cedo te mihi solae solum.
MI. Wieso? PA. Nur Falschen verbirgst du dich; doch ich bin fest in Treue.
MI. Gib mir das Bundeszeichen denn! PA. Ein Weib liebt einen jemand.
MI. Das tun sehr viele. PA. Doch schicken sie nicht vom Finger auch Geschenke.
Mi. Nun kenn' ich dich; du hast es mir handgreiflich gemacht und deutlich.
Doch ist hier jemand? PA. Ja, auch nein. MI. Lass mich mit dir allein sein.
1020 Pa. Brevin an longinquo sermoni? Mi. Tribus verbis. Pa. Iam ad te redeo.
Py. Quid ego? hic astabo tantisper cum hac forma et factis frustra?
Pa. Patere atque asta, tibi ego hanc do operam. Py. Propera, <expecta>ndo excrucior.
Pa. Pedetemptim (tu hoc scis) tractari satiust hasce huius modi mercis.
Py. Age, age, ut tibi maxume concinnumst. Pa. Nullumst hoc stolidius saxum.
PA. Gibt's wenig zu reden oder viel? MI. Drei Worte. PA. Wart' ein Weilchen.
PY. Was? Soll ich vergebens so lang' hier stehn bei der Gestalt und Schönheit?
PA. Geduld und steh'! Ich steh' zu Dienst. PY. Mach' rasch! Das Warten quält mich.
PA. Du weißt, dass Schritt für Schritt man nur um solche Waren handelt.
PY. Mach', mach', so rasch du irgend kannst! PA. Dumm ist er wie ein Felsblock.
1025 redeo ad te. quid me voluisti? Mi. Quo pacto hoc Ilium accedi
velis, ut ferrem abs te consilium. Pa. Quasi hunc depereat — Mi. Teneo istuc.
Pa. Conlaudato formam et faciem et virtutis commemorato.
Mi. Ad eam rem habeo omnem aciem, tibi uti dudum iam demonstravi.
Pa. Tu cetera cura et contempla et de meis venator verbis.
Ich komme zu dir. Was wolltest du? MI. Ganz heiß noch aus dem Ofen
Bring' ich den Plan zurück zu dir, als sei sie verliebt. PA. Verstehe.
Lob' seine Schönheit und Gestalt und preise seine Tugend.
MI. Darauf bin ganz ich zugespitzt, wie längst ich dir bewiesen.
Du späh' und spüre deinerseits auf meiner Worte Fährte.
1030 Py. Aliquam mihi partem hodie operae des denique, tandem ades, remeligo.
Pa. Adsum, impera, si quid vis. Py. Quid illaec narrat tibi? Pa. Lamentari
ait illam, miseram cruciari et lacrimantem se adflictare,
quia tis egeat, quia te careat. ob eam rem huc ad te missast.
Py. Iube adire. Pa. At scin, quid tu facias? facito fastidi plenum,
PY. So leih' ein wenig doch auch mir von deinem Dienst. Komm endlich!
PA. Hier bin ich, zu Befehl! PY. Was sagt das Mädchen dir? PA. Es jammre
Die Arme, sagt sie, quäle sich und reibe sich auf in Tränen,
Da sie dein entbehrt, da sie dein begehrt; drum sei sie hergesendet.
PY. Sie trete her. PA. Doch weißt du, was du tun musst? Tu' sehr vornehm,
1035 quasi non lubeat; me inclamato, quia sic te volgo volgem.
Py. Memini et praeceptis parebo. Pa. Vocon ergo hanc, quae te quaerit?
Py. Adeat, si quid volt. Pa. Si quid vis, adi, mulier. Mi. Pulcher, salve.
Py. Meum cognomentum commemoravit. di tibi dent, quaecumque optes.
Mi. Tecum aetatem exigere ut liceat — Py. Nimium optas. Mi. Non me dico,
Als wolltest du nicht, und schilt mich aus: Ich vermöble dich dem Pöbel.
PY. Ich merke mir's und gehorche dir. PA. Soll ich sie also rufen?
PY. Sie komme, wenn sie will. PA. Du kannst jetzt kommen. MI. Gruß dir, Schönster!
PY. Sie nennt mich beim Beinamen schon. Gewähren jeden Wunsch dir
Die Götter! MI. Sie leb' auf ewig mit dir! PY. Das ist zu viel! MI. Ich meine
1040 sed eram meam, quae te demoritur. Py. Multae aliae idem istuc cupiunt,
quibus copia non est. Mi. Écastor haud mirum, si te habes carum,
hominem tam pulchrum et praeclarum virtute et forma <et> factis.
deus, dignior fuit quisquam homo, qui esset? Pa. Non hercle humanust ergo —
nam volturio plus humani credo est. Py. Magnum me faciam
Nicht mich, nein, meine Herrin, die zum Sterben dich liebt. PY. Das wünschen
Gar manche, denen es nicht vergönnt. MI. Kein Wunder, dass du teuer
Dich schätzest! Solch ein schöner Mann, so ruhmreich und so tapfer!
War ein Mensch je mehr wert, Gott zu sein? PA. Ein Schmutzfink soll ein Mensch sein?
Aasgeier sind menschlicher als er. PY. Ich werde groß mich machen,
1045 nunc, quom illaec me sic conlaudat. Pa. Viden tu ignavum, ut sese infert?
quin tu huic responde, haec illaec est ab illa, quam dudum <dixi>.
Py. Qua ab illarum? nam ita me occursant multae: meminisse haud possum.
Mi. Ab illa, quae digitos despoliat suos et tuos digitos decorat.
nam hunc anulum ab tui cupienti huic detuli, hic <ad te> porro.
Jetzt, da sie mich so lobt. PA. Siehst du, wie sich der Feigling brüstet?
Antwort' ihr doch; das ist ja die, von der, von der ich sagte.
PY. Von welcher der? Mir kommen so viel; ich kann sie nicht behalten.
PA. Von der, die ihren Finger beraubt und deinen Finger schmücket
MI. Von ihr, der Sehnenden, gab ich den Ring an ihn; er gab an dich ihn.
1050 Py. Quid nunc tibi vis, mulier? memora. Mi. Ut quae te cupit, eam ne spernas,
quae per tuam nunc vitam vivit: sit necne sit, spes in te uno est.
Py. Quid nunc volt? Mi. Te compellare et complecti et contrectare.
nam nisi tu illi fers suppetias, iam illa animum despondebit.
age, mi Achilles, fiat, quod te oro, serva illam pulchram pulchre,
PY. Nun sag', was willst Du? MI. Dass du nicht, die dein begehrt, verschmähest,
Die nur durch dich lebt, deren Sein und Nichtsein nur bei dir steht.
PY. Was will sie? MI. Dich anreden, dich umarmen, dich berühren.
Denn wenn du ihr nicht Hilfe bringst, so gibt sie ihren Geist auf.
Oh mein Achill, erhöre mein Flehn; errette sie schön, mein Schöner!
1055



1059
exprome benignum ex te ingenium, urbicape, occisor regum.
Py. Eu hercle odiosas res. quotiens hoc tibi, verbero, ego interdixi,
meam ne sic volgo pollicitere operam? Pa. Audin tu, mulier?
dixi hoc tibi dudum, et nunc dico: nisi huic verri adfertur merces,
Zeig' ihr dein freundliches Gemüt, Stadtstürmer, Königswürger!
PY. Ha! Bei Gott, fatal! Wie oft hab' ich, du Schurke, dir verboten,
Nicht meine Dienste allem Volk so anzubieten? PA. Hörst du?
Ich sagt' es dir längst, und sag' es noch: zahlst du dem Bock kein Springgeld,
1060 non hic suo seminio quemquam porclenam impertiturust.
Mi. Dabitur, quantum ipsus preti poscet. Pa. Talentum Philippi huic opus auri est;
minus ab nemine accipiet. Mi. Eu ecastor nimis vilest tandem.
Py. Non mihi avaritia umquam innatast: satis habeo divitiarum,
plus mi auri mille est modiorum Philippi. Pa. Praeter thensauros.
Verspritzt er seine edle Kraft nicht so an jedes Schweinchen.
MI. So viel er fordert, gibt sie ihm. PA. Ein Goldtalent in puren
Philipppusstücken, weniger nicht! MI. Bei Gott, das ist spottbillig.
PY. Habsucht ist meinem Gemüte fremd. Ich habe Geld die Fülle,
Ja mehr als tausend Scheffel Gold in Philippusstücken. PA. Den Schatz dann
1065 tum argenti montes, non massas habet, Aetna mons non aeque altust.
Mi. Eu ecastor hominem periurum. Pa. Ut ludo? Mi. Quid ego? ut sublecto?
sed amabo, mitte me actutum. Pa. Quin tu huic respondes aliquid,
aut facturum aut non facturum? Mi. Quid illam miseram animi excrucias,
quae numquam male de te meritast? Py. Iube eampse exire huc ad nos.
Und Silberberge, nicht Klumpen bloß, nein höher als der Aetna!
MI. Ha! Verlogner Kerl! PA. Wie spiel' ich? MI. Und wie ich? Wie fopp' ich? PA. Prachtvoll.
MI. Doch bitte, sende mich sogleich. PA. So gib doch eine Antwort,
Ob du es tun willst oder nicht? Was quälst du so die Arme,
Die dir nichts Böses hat getan? PY. Lass sie hierher denn kommen.
1070 dic me omnia, quae volt, facturum. Mi. Facis nunc, ut <te> facere aequom,
quom, quae te volt, eandem tu vis. Pa. Non insulsum huic ingenium.
Mi. Quomque me oratricem haud sprevisti sistique exorare ex te.
quid est? ut ludo? Pa. Nequeo hercle equidem risu meo moderari.
Mi. ob eam causam huc abs te avorti. Py. Non edepol tu scis, mulier,
Ich würde tun, was sie nur wünscht. MI. Du handelst deiner würdig,
Dass du dasselbe willst wie sie – PA. Er ist ja auch kein Gimpel.
MI. Und ihre Gesandten nicht verschmähst und nicht vergeblich flehn lässt.
Wie spiel' ich? PA. Traun, ich kann mich nicht vor Lachen halten. MI. Deshalb
Wend' ich mich von dir ab hierher. PY. Fürwahr du weißt nicht, Mädchen,
1075 quantum ego honorem nunc illi habeo. Mi. Scio, et istuc illi dicam.
Pa. Contra auro alii hanc vendere potuit operam. Mi. Pol istuc tibi credo.
Pa. Meri bellatores gignuntur, quas hic praegnatis fecit,
et pueri annos octingentos vivont. Mi. Vae tibi, nugator.
Py. Quin mille annorum perpetuo vivont, ab saeclo ad saeclum.
Welch eine Ehr' ihr wird zuteil. MI. Ich weiß und werd' es sagen.
PA. Er konnte diesen Dienst für Gold an andre verkaufen. MI. Ich glaub' es.
PA. Nichts als Kriegshelden zeugt der Mann von allen, die er schwängert.
Achthundert Jahr alt werden sie. MI. Verdammter Possenreißer!
PY. Nein, tausend Jahre leben sie von einem Geschlecht zum andern.
1080 Pa. Eo minus dixi, ne haec censeret me advorsum se mentiri.
Mi. Perii, quot hic ipse annos vivet, cuius filii tam diu vivont?
Py. Postriduo natus sum ego, mulier, quam Iuppiter ex Ope natust.
Pa. Si hic pridie natus foret, quam ille est, hic haberet regnum in caelo.
Mi. Iam iam sat, amabo, est. sinite abeam, si possum, viva a vobis.
PA. Ich sagte wen'ger, sie glaubt sonst nur, ich halte sie zum Besten.
MI. Hilf Himmel, wie alt wird er denn selbst, wenn sein Geschlecht so alt wird?
PY. Ich bin geboren am Tag, nachdem von Jupiter Ops entbunden.
PA. Und wär' er eher geboren als Zeus, würd' er im Himmel herrschen.
MI. Genug jetzt, bitte, lasst mich noch lebendig von dannen kommen.
1085 Pa. Quin ergo abis, quando responsumst? Mi. Ibo atque illam huc adducam, propter <quam> opera est mihi. numquid vis? Py. Ne magis sim pulcher quam sum,
ita me mea forma habet sollicitum. Pa. Quid hic nunc stas? quin abis? Mi. Ábeo.
Pa. Atque adeo, audin [tu]? dicito docte et cordate, ut cor ei saliat —
Philocomasio dic, si est istic, domum ut transeat: hunc hic esse.
PA. Was zauderst du noch nach dem Bescheid? MI. So will ich sie denn bringen,
Um die ich kam. Willst Du noch was? PY. Dass ich nicht schöner werde.
Meine Schönheit macht mir so viel Not. PA. Was stehst du noch? MI. Ich geh' schon.
PA. Und hörst du? Sprich zu Herzen ihr, gescheit. MI. Ihr Herz soll hüpfen!
PA. Und Philokomasium soll, ist sie dort, hinübergehn, da er hier sei.
1090 Mi. Hic cum <mea> era est, <hinc> clam nostrum hunc sermonem sublegerunt.
Pa. Lepide factumst: iam ex sermone hoc gubernabunt doctius porro.
Mi. Remorare, abeo. — Pa. Neque te remoror neque tango neque te — taceo.
Py. Iube maturare illam exire huc. iam istic rei praevortemur.
MI. Sie ist schon dort mit meiner Frau und horcht, was wir hier sprechen.
PA. Sehr fein! Da können sie besser den Kurs nach unsern Reden steuern.
MI. Du hältst mich auf..PA. Ich halte dich nicht, ich berühre dich nicht, ich – schweige.
PY. Lass sie sich sputen, dass sie kommt; ich werd' es schon besorgen.

 

Sententiae excerptae:
Lat. zu "Plaut" und "mil"
96
hicine Achilles est?
ist das (ein) Achill(eus)
Plaut. mil. 61

243
Me habent venalem.
Ich bin verraten und verkauft.
Plaut.Mil.580

81
facile est imperium in bonos
Gute lassen sich leicht beherrschen
Plaut.Mil.611

266
de vesperi vivat suo.
er lebt auf eigene Kosten, führt eine unabhängige Existenz.
Plaut.Mil.995


Literatur:
zu "Plaut" und "mil"
4123
Abel, K.
Die Plautusprologe
Diss.Frankfurt/M. 1955.
booklooker
zvab

3094
Bardt, C.
Römische Komödien, deutsch von C. Bardt I. Plautus: Der Schatz (Aulularia), Die Zwillinge (Menaechmi), Terenz: Das Mädchen von Andros (Andria), Die Brüder (Adelphoi). II. Plautus: Die Gefangenen (Captivi), Der Bramarbas (Miles gloriosus), Der Schiffbruch (Rudens); Terenz: Der Selbstquäler (Hautontimorumenos)
Berlin, Weidmann, I: 1903, II: 1907
booklooker
zvab

4124
Bubel
Bibliographie zu Plautus 1976 - 1989. Hrsg. v. Bubel, Frank. 1992.
1992.
booklooker
zvab

2157
Gaiser, K.
Zum "Miles Gloriosus" des Plautus. Menander. literaturgesch.Stellung
in: Lefevre: Komödie, WBG 1973 (WdF 236)
booklooker
zvab

4128
Plautus / Brix
Ausgewählte Komödien, f.d.Schulgebr. erkl.v. J.Brix/ M.Niemeyer, Bdchen 4: Miles gloriosus. 4.A., bearb.v. O.Köhler. 1916
1916
booklooker
zvab

4130
Plautus / Hammond
Plautus: Miles gloriosus, ed.with an introd.and notes by M.Hammond / A.M.Mack / W.Moskalew.
1963
booklooker
zvab

3095
Plautus / Hertzberg, W.A.B.
T.Maccius Plautus. Ausgewählte Komödien im Versmaß der Urschrift übersetzt von W.A.B. Hertzberg (mit Anmerkungen)(Trinummus, Miles gloriosus, Captivi, Rudens)
Stuttgart (Metzler) 1861
booklooker
zvab

4126
Plautus / Lorenz
Plautus: Ausgewählte Komödien, erkl.v. A.O.F.Lorenz, Bd. 3: Miles Gloriosus.
Berlin, Weidmann 1869, 2/1886.
booklooker
zvab

4120
Plautus / Rau
Peter Rau. Plautus, Komödien – IV: Miles gloriosus – Mostellaria – Persa: Lateinisch und deutsch. Herausgegeben, übersetzt und kommentiert.
Darmstadt: WBG, 2008
booklooker
zvab

4132
Plautus / Rau
T. Maccius Plautus: Miles gloriosus, Der glorreiche Hauptmann, (lat. /dtsch) übers. u. herausgeg. v. Peter Rau
Stuttgart, Reclam, 1984
booklooker
zvab

3092
Plautus / Schmilinsky, G.
Plautus, Schiffbruch (Rudens). Lustspiel. Für die Bibliothek der Gesamtliteratur neu übersetzt von Gustav Schmilinsky.
Halle, Verlag v. Otto Hendel, 1899
booklooker
zvab

3009
Plautus / Terenz / Walther Ludwig
Antike Komödien. Plautus / Terenz, in zwei Bänden herausgegeben (mit Nachwort und Anmerkungen). Plautus in einer grundlegenden Neubearbeitung der Übersetzung von Wilhelm Binder (Stuttgart 1864ff.), Terenz in der Übersetzung von J.J. Donner (Leipzig und Heidelberg 1864)
Darmstadt, WBG, 1966
booklooker
zvab


[ Homepage | Hellas 2000 | Stilistik | Latein | Latein. Lektüre | Lateinisches Wörterbuch | Lateinischer Sprachkurs | Lateinische Grammatik | Lat.Textstellen | Römische Geschichte | Griechisch | Griech. Lektüre | Griechisches Wörterbuch | Griechischer Sprachkurs | Griechische Grammatik | Griech.Textstellen | Griechische Geschichte | LandkartenBeta-Converter | Varia | Mythologie | Bibliographie | Ethik | Literaturabfrage ]
Site-Suche:
Benutzerdefinierte Suche
bottom - /Lat/plaut/mil0991-1093.php - Letzte Aktualisierung: 16.02.2021 - 14:47