Nos personalia non concoquimus. Nostri consocii (Google, Affilinet) suas vias sequuntur: Google, ut intentionaliter te proprium compellet, modo ac ratione conquirit, quae sint tibi cordi. Uterque consocius crustulis memorialibus utitur. Concedis, si legere pergis.
 
 
 

Neid, Missgunst -  φθόνος


Zentrale Begriffe aus dem Bereich der griechischen Sprache und Geistesgeschichte

 

Neid, Missgunst -  φθόνος

 

Textstellen:
a) Götterneid: 
  • Eur.Or.974; 
  • Hdt.1,32,4; 
  • Hdt.3,40,1; 
  • Hdt.7,10,ε,1; 
  • Hdt.7,236,1
  • Hdt.8,109,3
  • Hom.Od.4,170
  • Pind.Isth.7,39
  • Pind.Ol.13,25; 8,86; 
  • Pind.Pyth.10,19; 
  • Plat.Phaidr.247a
  • Sept. Weisheit 2,23f:
b) Menschenneid:
  • Aristot.Met.982b28ff.
  • Demokrit: 68VS,B88; 68VS,B245
  • Dion Chrysost. Rede vom Neid
  • Eur.Frg.403
  • Pind.Frg.83,4
  • Pind.Pyth.1,84; 2,89; 11,29
  • Soph.Ai.154
  • Pind.Ol.8,53
  • Plutarch De invidia et odio
  • Xen.Mem.3,9,8
Verwandte Begriffe:
  • βασκανία
  • ζῆλος
  • νέμεσις
  • φιλονικία

 

φθόνος 

 

φθόνος als Sozialneid der Menschen

  • Hdt.3,80:
     Ἐγγίνεται μὲν γάρ οἱ ὕβρις ὑπὸ τῶν παρεόντων ἀγαθῶν, φθόνος δὲ ἀρχῆθεν ἐμφύεται ἀνθρώπῳ. Δύο δ' ἔχων ταῦτα ἔχει πᾶσαν κακότητα· τὰ μὲν γὰρ ὕβρι κεκορημένος ἔρδει πολλὰ καὶ ἀτάσθαλα, τὰ δὲ φθόνῳ 
    φθόνος gehört zur natürlichen Ausstattung des Menschen und ist zusammen mit der ὕβρις für alle Übeltaten des Menschen verantwortlich. Insbesondere charakterisiert er den Tyrannen.  
  • Dies bestätigt der Tyrann Periandros von Korinth, der seinen jüngsten Sohn Lykophron der Heimatlosigkeit und dem Mitleid der Leute ausgesetzt hatte. Dies sollte ihm eine Lehre sein. Um ihn wiederzugewinnen, sagte er zu ihm, indem er ein Wort Pindars  aufgreift: κρέσσον γὰρ οἰκτιρμοῦ φθόνος - Denn besser als Mitleid ist Neid (Pind.Pyth.1,84) Hdt.3,52:
     "Σὺ δὲ μαθὼν, ὅσῳ φθονέεσθαι κρέσσον ἐστὶ ἢ οἰκτίρεσθαι, ἅμα τε ὁκοῖόν τι ἐς τοὺς τοκέας καὶ ἐς τοὺς κρέσσονας τεθυμῶσθαι, ἄπιθι ἐς τὰ οἰκία."  "Nachdem du erkannt hast, wie viel besser es ist beneidet als bemitleidet zu werden und zugleich, was es bedeutet, sich gegen Eltern und Machthaber im Zorn aufzulehnen, komme mit nach Hause!"
  • Vergleichbar mit Herodots Wertung des φθόνος ist Platon (Plat.Nom.730e). Er sieht im φθόνος den asozialen Ausdruck eines krankhaften Egoismus und Ehrgeizes im Staat. Er ist πάντων μέγιστον κακῶν ἀνθρώποις und ein Teil der anthropologischen Grundausstattung des Menschen: ἔμφυτον ἐν ταῖς ψυχαῖς und φύσει ἐστίν (Plat.Nom.731d). Auch Platon sieht im φθόνος das Hauptcharakteristikum des Tyrannen.  

 

 φθόνος διαβόλου
  • Sept. Weisheit 2,23f:
    [23] ὅτι ὁ θεὸς ἔκτισεν τὸν ἄνθρωπον ἐπ᾽ ἀφθαρσίᾳ καὶ εἰκόνα τῆς ἰδίας ἀϊδιότητος ἐποίησεν αὐτόν·
    [24] φθόνῳ δὲ διαβόλου θάνατος εἰσῆλθεν εἰς τὸν κόσμον, πειράζουσιν δὲ αὐτὸν οἱ τῆς ἐκείνου μερίδος ὄντες.

 

W. Steinlein:
Φθόνος und verwandte Begriffe in der älteren griechischen Literatur, Erlangen (Diss.) 1941, S.48-80

 

 

VERZEICHNIS ALLER BEGRIFFE: [ Aberglaube - δεισιδαιμονία | Arbeitsteilung  | Besonnenheit - σωφροσύνη | Demokratie - δημοκρατία, δῆμος | demokratisch - δημοκρατικός | Dialektik - διαλεκτική | Einsicht - γνώμη, ξύνεσις | Element - στοιχεῖον | Ende - τέλος | Form, Gestalt  -  εἶδος | Freiheit - ἐλευθερία | Gastfreundschaft - φιλοξενία | Gerechtigkeit - δικαιοσύνη | Kategorie  -  κατηγορία | Kosmogonie | Kosmos | Kulturentstehung | Materie, Stoff  -  ὕλη | Medizin - ἰατρική | Methode - μέθοδος | Missgunst - φθόνος | Natur - φύσις | Naturzustand | Neid - φθόνος | Prinzip - ἀρχή | Recht - δίκη, θέμις | Schicksal - εἱμαρμένη - fatum | Staat - πόλις, πολιτεία | StoffMaterie ὕλη | Substanz, Wesen - οὐσία | Tapferkeit - ἀνδρεία | Theorie, theoretisch, Theorem θεωρία, θεωρέω | Tugend - ἀρετή  | Ursache - αἰτία | Volk δῆμος | Wahrheit - ἀλήθεια | Wahrnehmung αἴσθησις | Weisheit - σοφία | Werden  -  γένεσις | Wesen, Substanz - οὐσία | Wissen ἐπιστήμη | Zauberei und Magie | Zeichen - σημεῖον | Ziel - τέλος  | Zweck - τέλος

 

Sententiae excerptae:Literatur:
zu "Neid"
3404
Adkin, Neil / More Yukky Virgil
Aeneid 2,410-15
in: Herm. 134/2006, 398
booklooker
zvab

1120
Albrecht, M.v.
Rom: Spiegel Europas. Texte und Themen
Darmstadt (WBG, Lambert-Schneider) 1988
booklooker
zvab

3736
Austin, R.G.
P.Vergili M. Aeneidos liber sextus
Oxford 1977
booklooker
zvab

3684
Austin, R.G.
P.Vergili Maronis Aeneidos liber secundus, with a commentary by R.G.Austin
Oxford 1,1964; 1966
booklooker
zvab

3700
Austin, R.G.
P.Vergili Maronis Aeneidos liber quartus, with a commentary by R.G.Austin
Oxford 1955 (1960,1963,1966)
booklooker
zvab

3647
Austin, R.G.
P.Vergili Maronis Aeneidos liber primus, with a commentary by R.G.Austin
Oxford, Clarendon Press1971
booklooker
zvab

3818
Belling, H.
Studien über die Compositionskunst Vergils in der Aeneide
Leipzig 1899
booklooker
zvab

3651
Camps, W.A.
An Introduction to Virgil's Aeneid
Oxford 1961
booklooker
zvab

3653
Conway. R.S.
P.Vergili Maronis Aeneidos Liber Primus
Cambridge 1935
booklooker
zvab

3728
Cova, P.V. (Hg.):
Virgilio, Il libro terzo dell' Eneide
Mailand 1994
booklooker
zvab

3749
Duckworth, G.E.
The significance of Nisus and Euryalus for Aeneid IX-XI
in: AJPh 88, 1967, 129-150
booklooker
zvab

3781
Fasciano, D.
Virgile concordance. I: Ecloques, Georgiques, Eneide, II: Append.Verg.
Rom 1982
booklooker
zvab

3654
Fraenkel, E.
Some Aspects to the Structure of Aeneid VII
in: JRS 35/1945, 1ff.
booklooker
zvab

959
Furtwängler, A.
Die antiken Gemmen. Geschichte der Steinschneidekunst im klassischen Altertum, I-III
Leipzig / Berlin 1900; Ndr. Amsterdam 1964
booklooker
zvab

3752
Gransden, K.W.
Virgil, Aeneid book XI
Cambridge... 1991
booklooker
zvab

3746
Gransden, K.W. (Hg.)
Virgil, Aeneid book VIII
Cambridge,... 1976
booklooker
zvab

3750
Hardie, Ph.
Virgil, Aeneid book IX
Cambridge 1994
booklooker
zvab

3751
Harrison, S. J.
Vergil, Aeneid 10
Oxford 1991
booklooker
zvab

3744
Horsfall, N.
Virgil, Aeneid 7
Leiden 2000
booklooker
zvab

3644
Horsfall, Nicholas
Virgil, Aeneid 3, a commentary
Leiden, Brill, 2006
booklooker
zvab

3727
Knox, B.M.W.
The serpent and the flame: The imagery of the second book of the Aeneid
in: AJPh 71, 1950, 379-400
booklooker
zvab

3738
Kyriakidis, S.
Narrative structure and poetics in the Aeneid: The frame of Book 6.
Bari o.J. (1998)
booklooker
zvab

3780
Lloyd, R.B.
Aeneid III. A New Approach
in: AJPhilol. 78,2 (1957), 133-151
booklooker
zvab

3754
Maguinness, W.S.
Virgil. Aeneid book XII
London (1953) 2,1960
booklooker
zvab

4433
Minucius Felix / Schneider, C.
Octavius. Text in lateinischer Sprache mit deutscher Einleitung, herausgegeben von Carl Schneider
Paderborn Schöningh 1954
booklooker
zvab

3732
Monti, R.C.
The Dido episode and the Aeneid: Roman social and political values in the epic
Leiden 1981
booklooker
zvab

3734
Paratore, E. (Hg.):
Virgilio, Eneide libro quarto
Rom 1947 (Ndr. 1964)
booklooker
zvab

3701
Pease, A.S.
P.Verili Maronis Aeneidos Liber Quartus
Cambridge Mass.1935
booklooker
zvab

3578
Perkell, C.D. (Hg.)
Reading Vergil's Aeneid. An Interpretive Guide
Norman 1999
booklooker
zvab

3669
Quinn, K.
Virgil's Aeneid. A Critical Description
London1968
booklooker
zvab

360
Riemschneider, M.
Homer. Entwicklung und Stil
Leipzig (Koehler) 1950
booklooker
zvab

3640
Ross, David O.
Virgil's Aeneid : a reader's guide
Malden, Mass. (u.a.), Blackwell, 2007
booklooker
zvab

3670
Salvatore, A.
Virgilio Marone,Leneide Libro I.
Naples, 1947
booklooker
zvab

1486
Schneider
Die griechischen Gynasien und Palaestren in ihrer geschichtlichen Entwicklung
1908
booklooker
zvab

102
Schneider, C.
Aufstieg Athens. Unterrichtseinheit zu Herodots Historien im LK
in: AU XXXII 6/1989,69
booklooker
zvab

2520
Schneider, Christoph
Information und Absicht bei Thukydides : Untersuchung zur Motivation des Handelns
Göttingen : Vandenhoeck & Ruprecht, 1974
booklooker
zvab

3963
Schneider, Helmuth
Einführung in die antike Technikgeschichte
Darmstadt, WBG 1,1992
booklooker
zvab

2459
Schneider, Johann Georg
Ueber die Reden der Kerkyraeer und der Korynthier bei Thukydides I 32-43
Coburg, 1880
booklooker
zvab

629
Schneider, W.C.
Vom Salz Ciceros. Zum politischen Witz, Schmäh und Sprachspiel bei Cicero
in: Gymn.107/2000, 497
booklooker
zvab

2889
Schneider, Wolfgang Christian
Vom Handeln der Römer. Kommunikation und Interaktion der politischen Führungsschicht vor Ausbruch des Bürgerkriegs im Briefwechsel mit Cicero.
Meisenheim, Olms Verlag 1998
booklooker
zvab

3633
Syed, Yasmin
Vergil's Aeneid and the Roman self; subject and nation in literary discourse
University of Michigan Press, 2007
booklooker
zvab

3537
Vergil / Osiander, Hertzberg
Die Gedichte des Publius Virgilius Maro:
  1. Die Idyllen und das Gedicht vom Landbau, übers. v. C.U.v.Osiander;
  2. Kleinere Gedichte, welche dem Virgil ugeschrieben werden, übers. v. W.Hertzberg;
  3. Die Aeneide, übers. v. W.Hertzberg
Stuttgart, Metzler, 1853
booklooker
zvab

3699
William, R.D.
P.Vergili Maronis Aeneidos liber tertius, with a commentary by R.D.Williams
Oxford 1962
booklooker
zvab

3702
Williams, R.D.
P.Vergili Maronis Aeneidos liber quintus, edited with a commentary by R.D.Williams
Oxford 1960
booklooker
zvab

3682
Williams, R.D.
The Opening Scenes of the Aeneid
in: Procedings of the Virgil Society V (1965-66) 14ff
booklooker
zvab

3697
Wistrand, E.
Virgils Palaces in the Aeneid'
in: Klio, 38,1969, 146ff.
booklooker
zvab


[ Homepage | Hellas 2000 | Stilistik | Latein | Latein. Lektüre | Lateinisches Wörterbuch | Lateinischer Sprachkurs | Lateinische Grammatik | Lat.Textstellen | Römische Geschichte | Griechisch | Griech. Lektüre | Griechisches Wörterbuch | Griechischer Sprachkurs | Griechische Grammatik | Griech.Textstellen | Griechische Geschichte | LandkartenBeta-Converter | Varia | Mythologie | Bibliographie | Ethik | Literaturabfrage]
bottom - /grthem/neid01.php - Letzte Aktualisierung: 17.07.2024 - 16:02